مشخصه پروژه BOT در ایران | قسمت ۱۴
مشخصه پروژه BOT در ایران
در پروژه های BOT که در ایران در حال اجرا یا مذاکره هستند مشخصه های منحصر به فردی وجود دارد که با توجه به این مشخصه ها شناخت تفاوت این پروژه ها را در ایران با سایر نقاط دنیا ضروری می کند.
شرکت پروژه
اساس روش تامین مالی در پروژه های BOT بر تشکیل یک شرکت انحصاری پروژه (SPV) است که کلیه مسئولیت تامین مالی، ساخت و بهره برداری از پروژه ها را برعهده دارد. ثبت این شرکت SPV الزاما در ایران صورت نمی گیرد و تنها لازم است که یک نمایندگی در ایران جهت تبادلات مالی و سایر امور مرتبط در ایران وجود داشته باشد.
تضامین پروژه
دو نوع تضمین در پروژه های BOT ایرانی به سرمایه گذاران ارائه می گردد:
1- تضمین حکومتی
شرکت پروژه را در برابر مصادره شدن، ملی شدن و تغییر حکومت و … مصون نگه می دارد. همچنین تضامین لازم جهت خروج اصل و فرع سرمایه به صورت ارزی از کشور در حیطه این نوع تضمین قرار دارد.
2- تضمین خرید محصول
این نوع تضمین ها که به تضمین پرداخت (Payment Guarantee) شناخته شده و از مکانیزم “ببر یا بخر” (Take or Pay) استفاده می کنند، دولت را موظف می کند تا حداقل پرداخت را در ازای ایجاد ظرفیت به شرکت پروژه انجام دهد. (Capacity Free)
یکی از تمهیداتی که جهت جلوگیری از ریسک وام دهندگان بوجود آمده باز کردن یک حساب ذخیره (Reserve Account) است که به میزان یک یا دو قسط از اقساط وام دهندگان در آن ذخیره شده تا در صورت وجود مشکل بتوان پرداخت ها را از آن طریق انجام داد.
پرداخت ها
هنگام شروع کار پروژه در ایران، میزان سرمایه ورودی در وزارت اقتصاد ثبت می شود تا پرداخت های پروژه مطابق با صورت حساب های ارائه شده و با تایید وزارت اقتصاد انجام شود. از آنجایی که هزینه های دستمزد، اجاره، هزینه های دفتری و اداری ريالی می باشند و سایر هزینه ها نظیر هزینه تجهیزات، ماشین آلات و … به صورت ارزی هستند بایستی مکانیزم مناسبی برای جبران این هزینه ها در قرارداد پیش بینی گردد. یکی از راهکارهایی که می توان ارائه داد این است که صورت حساب های ريالی و ارزی و پرداخت های جداگانه ارزی و ريالی از یکدیگر جدا کرد.
راهکار دیگری که وجود دارد این است که با ایجاد تسهیلات بانکی لازم ارز را با قیمت روز به ريال تبدیل کرده و پس از تائید وزارت اقتصاد آن را انتقال دهد.
تامین سوخت
تامین سوخت یکی از مهمترین ریسک های متوجه سرمایه گذاران پروژه می باشد که مستقیما بر تولید پروژه و جریان سودآوری تاثیر خواهد گذاشت. شرکت توانیر تامین سوخت رایگان را به صورت مطمئن در محل نیروگاه تضمین می نماید و از این راه باعث کاهش هزینه تولید برق می شود.
مالکیت پروژه
برای حل مشکل مالکیت اینطور در نظر گرفته شده است که در انتها مالکیت منتقل می شود ولی منافع آن حفظ می گردد تا در طول بهره برداری و دوره قرارداد این مالکیت منتقل شود و در پایان دوره این مقدار صفر شود که این را می توان واگذاری تدریجی حقوق مالکانه نام برد که به اقتضای دریافتی که سرمایه گذار دارد، حقوق وی کمتر شود.
انتقال تکنولوژی
اگر انتقال به معنای انقضای دوره قرارداد باشد، تقریبا دو سال قبل از این تاریخ سرمایه گذار خارجی مکلف است که به نفرات پروژه آموزش های لازم را برای بهره برداری بعدی از پروژه بدهد. از دیگر ویژگی های این پروژه این است که شرکت مکلف است که 95% نیروهای خود را که ایرانی هستند، انتخاب نماید تا در دوره بهره برداری، انتقال تکنولوژی صورت پذیرد.
برگرفته از کتاب “قراردادهای BOT و کاربرد آن در قراردادهای زیربنایی ایران”
دیدگاهتان را بنویسید