روش محاسبه | قسمت ۲۸
روش محاسبه
روش مدل سازی پیشنهادی برای تحلیل مالی و تهیه ساختار یک پروژه BOT شامل ساخت و تحلیل مدل های زیر می باشد:
– تحلیل امکان سنجی
مطلوبیت اقتصادی یک پروژه از راه های گوناگونی قابل اندازه گیری می باشد. پروژه مطلوب ارزیابی می گردد که نقشی موثر در اقتصاد کشور داشته باشد یا به توسعه زیربنایی کمک نماید اما از نگاهی جزئی تر و دقیق تر مطلوبیت پروژه در ارتباط با بازده مالی ایجاد شده برای سهامداران پروژه سنجیده میشود، زیرا برآورد تاثیر یک پروژه بر کل اقتصاد کشور نیازمند انجام مطالعات گسترده اجتماعی و اقتصادی می باشد. در امکان سنجی اقتصادی پروژههای BOT نقش عواملی مانند اشتغال، انتقال تکنولوژی، اثرات زیست محیطی، توزیع ثروت و … در نظر گرفته نمیشود.
انجام تحلیل امکان سنجی اقتصادی پروژه، تعیین میزان جذابیت اقتصادی آن بدون در نظر گرفتن این که منبع تامین سرمایه لازم برای پروژه چیست و از کجا آمده است.
ارزیابی اقتصادی یک پروژه BOT مقایسه هزینه های مالی مراحل ساخت و بهره برداری از پروژه با سود ناشی از بهره برداری در دوره امتیاز می باشد. روند این تحلیل مبتنی بر محاسبه ارزش خالص فعلی با جمع کردن گردش مالی خالص سالانه پروژه می باشد. گردش مالی خالص نیز از تقسیم گردش مالی سالانه و نرخ حداقل بازگشت به دست خواهد آمد.
PV: ارزش فعلی سرمایه
Ct: گردش مالی در سال t
t: مقادیر بین صفر تا سال آخر دوره امتیاز
hr: نرخ حداقل بازگشت
– تحلیل حساسیت اقتصادی
گام بعدی در روش مدل سازی مالی، تعیین حساسیت امکان سنجی اقتصادی پروژه نسبت به تغییرات اعمال شده در فرضیات حالت پایه ای یا سناریوی اصلی می باشد. در این تحلیل با بررسی نقش پارامترها و متغیرهای اقتصادی پروژه در ارتباط با یکدیگر، بحرانی ترین تاثیر این متغیرها بر روی ارزش سرمایه سنجیده می شود. مهمترین دلیل کاربرد این تحلیل وجود عدم قطعیت های فراوان در یک پروژه BOT می باشد. منشا برخی از تعیین عدم قطعیت ها عبارتند از:
– هزینه های بالاسری دوره ساخت و هزینههای واقعی بهره برداری و نگهداری
– فاصله بین سطح واقعی تولید و ظرفیت پیشبینی شده
– تفاوت در پیش بینی های انجام گرفته راجع به تعداد مصرفکنندگان و سود نهایی پروژه
امکان جداسازی کامل پروژه از چنین عدم قطعیت هایی وجود ندارد، زیرا هر یک از ریسک های فوق به تعداد زیادی از طرفین پروژه توزیع شده است.
– برآورد مقدماتی ساختار سرمایه
هدف از این کار تعیین مقدار بیشینه وامی است که برای تضمین سودآوری پروژه مورد نیاز می باشد. از این رو لازم است که یک ساختار سرمایه مقدماتی مورد قبول سرمایه گذاران و وام دهندگان باشد، تهیه نمود. همانگونه که سهم بزرگ آورده در ساختار سرمایه، حامیان کمی را به پروژه علاقمند می سازد، اتکای ۱۰۰% به وام نیز برای بانک ها غیر قابل قبول خواهد بود.
– تحلیل گردش مالی مرحله ساخت
بسیاری از هزینه های پروژه در بین مراحل مقدماتی آماده سازی پروژه و مذاکرات مقدماتی رخ می دهند. لذا لازم است در این مرحله علاوه بر تعیین هزینههای تکمیل مرحله ساخت، ضریبی بین ۰ تا ۵ درصد این رقم برای پوشش هزینه های مرحله پیش از ساخت در نظر گرفته شود.
– تحلیل مالی مرحله بهره برداری
محاسبه ارزش خالص فعلی سرمایه در مرحله امکان سنجی اقتصادی، این مبلغ با در نظر گرفتن ارزش فعلی اثرات جانبی طرح در این مرحله تعدیل می گردد:
ANPV: ارزش فعلی سرمایه گذاری تعدیل شده
Ct: گردش مالی در سال t
t: مقادیر بین صفر تا سال آخر دوره امتیاز
Cc: هزینه سرمایه گذاری پروژه
– تحلیل حساسیت مالی
در این مرحله با تغییر شرایط فرض شده در سناریوی اولیه تحلیل مالی مرحله بهرهبرداری، ارزش و اعتبار سرمایهگذاری انجام شده بررسی می گردد و بحرانی ترین متغیرهای سرمایه گذاری به سهامداران معرفی می گردد.
به علت نیاز به سرمایه کلان، هزینههای بالای مراحل آماده سازی، تاثیر مستقیم شرایط سیاسی، تعداد زیاد طرفین درگیر وجود عدم قطعیت های فراوان، تامین مالی پروژههای BOT هم پیچیده و دشوار می باشد.
نمودار زیر نمودار تصمیم گیری بر اساس مدل مالی پروژههای BOT را نشان می دهد:
برگرفته از کتاب “قراردادهای BOT و کاربرد آن در قراردادهای زیربنایی ایران“
دیدگاهتان را بنویسید