اهداف مهندسی مالی | قسمت ۲۵
اهداف مهندسی مالی
مهندسی مالی فرآیندی است که شامل دو عملکرد می باشد. تصمیمات مربوط به سرمایه گذاری و انتخاب موثرترین ساختار مالی در ارتباط با یک پروژه خاص BOT. مهندسی مالی یک پروژه BOT ترکیبی از هنر و علم است که دامنه کاربری آن شامل موارد زیر می باشد:
– مقایسه پروژه زیربنایی پیشنهادی BOT با سرمایه گذاری های مشابه از لحاظ هزینه، سودآوری و مخاطرات. هدف از این کار کمک به تصمیم گیری حامیان در اقدام به سرمایه گذاری است.
– تنظیم آنی سرمایه گذاری مورد نظر با توجه به محدودیت های بازار مالی نظیر دسترسی و ابزارهای مالی مناسب. این کار نیاز به ایجاد مدل های مختلف مالی برای هر نوع سرمایه گذاری دارد.
-درک رفتارها، علاقه مندی ها و انگیزه های سرمایه گذاران و وام دهندگان مرتبط با پروژه مورد نظر. البته توجه به این نکته ضروری است در حالی که توجه وام دهندگان بر روی مخاطرات ناشی از عدم پرداخت دیون متمرکز است، سرمایهگذاران به بالا بردن نرخ سود آوری پروژه در مقایسه با سایر پروژه های با ریسک مشابه علاقه نشان می دهند. وام دهندگان به صورت پشتیبان در پروژه حضور دارند، لذا این گروه از سرمایه گذاران باید ریسک های اعتباری را به جای ریسک های سرمایه گذاری برعهده گیرند.
– توانایی تشخیص دقیق و تخصیص مخاطرات و ریسک ها بین شرکای پروژه
– تعیین و به کارگیری جدیدترین و موثرترین روش تامین مالی موجود برای پروژه. در این حالت در دسترس بودن ابزارهای مالی برای تامین مالی پروژههای BOT تحت تاثیر عواملی نظیر موارد زیر می باشد:
- جذابیت اقتصادی پروژه برای سرمایه گذاران
- تمایل وام دهندگان به پذیرش شیوه تامین مالی با ارجاع محدود یا بدون ارجاع
- سطح توسعه یافتگی بازارهای مالی کشور میزبان و قابلیت دسترسی آنها به بازارهای مالی بین المللی
- ارتباط ریسک های مختلف در پروژه
– کمک به تهیه پیشنویس و دستور مذاکرات مربوط به توافقنامه های مالی حامیان پروژه با دولت، پیمانکاران، تامین کنندگان، موسسات مالی و سرمایه گذاران دیگر.
– تعقیب عملکرد مالی واقعی پروژه در مراحل مختلف
– اعمال تغییرات ضروری در ساختار مالی سرمایه گذاری به علت بروز تفاوت های احتمالی بین عملکرد مالی مطلوب و واقعی پروژه.
فرمول بندی مالی یک پروژه پیچیده مشابه روند طراحی مهندسی می باشد که در آن باید ابتدا ابزارهای مالی و ساختارهای مختلف را بررسی نمود و در نهایت راهبرد مناسب مالی برای برآورده ساختن نیازهای پروژه طراحی کرد. این کار نیاز به انعقاد قراردادهای مختلف، تخصیص ریسک و تنظیم گردش مالی از مرحله مقدماتی تا انتهای بهره برداری دارد. موفقیت این تلاشها به همکاری تمام طرفین وابسته است.
اهداف مهندسی مالی عبارتند از:
- سازماندهی انواع مختلف روابط در پروژه BOT به منظور:
– افزایش ارزش اعتبار وام گیرنده
– کاهش ریسک با وام دهنده
– کاهش هزینه وام برای شرکت دارنده امتیاز
توسعه ابزارهای نوین مالی به منظور:
– افزایش دوام و پایداری پروژه
– افزایش جذابیت سرمایه گذاری برای آورده گذاران و وام دهندگان بالقوه.
وام دهندگان پروژه
وام دهندگان پروژه شامل سازمان هایی نظیر بانک ها، شرکت های بیمه و صندوق های سرمایه گذاری می باشند که توجه اصلی این گروه به سودآوری سرمایه گذاری مورد نظر نمی باشد بلکه آنها بیشتر به تضمین پرداخت دیون مطابق ترازنامه شرکت صاحب امتیاز و ضمانتنامه های مربوطه توجه دارند. به عنوان یک نتیجه می توان گفت که تامین ارزش و اعتبار برای پروژه از اهداف عمده مهندسی مالی می باشد. افزایش اعتبار پروژه از طریق مهندسی مالی راه های مختلفی نظیر تقویت جریان سودآوری پروژه، اعطای حقوق مالکانه، سرمایه گذاری غیر مستقیم دولت در پروژه، معافیت های مالیاتی و تخصیص درست ریسک وجود دارد. نکته مهمی که در این میان وجود دارد این است که هر چند مهندسی مالی، ساز و کارهای مناسبی برای افزایش جذابیت پروژههای BOT فراهم می کند اما ضروری است دولت نیز در جهت جذب هرچه بیشتر سرمایههای بخش خصوصی به سمت این پروژه ها اقدامات عملی انجام دهد. از این رو مهندسی مالی نه تنها به کمک بخش خصوصی آمده تا او را در تصمیم گیری درست یاری کند بلکه استفاده از مهندسی مالی در تهیه یک طرح مالی مقدماتی برای پروژه که بر اساس آن دولت اقدام به تهیه اسناد دعوت به مناقصه می نماید نیز میتواند در نهایت به ایجاد موقعیت دو طرف برنده در روابط دولت و بخش خصوصی منجر گردد.
در شرایطی که توسعه ابزارهای نوین مالی تمایل فزاینده ای را نسبت به استفاده از روش های جدید و پیچیده به وجود آورده است، هنوز وام های بانکی بخش عمده سرمایه گذاری های انجام شده را تشکیل می دهند. مهندسی مالی باید تلاش مضاعفی در برابر این روند سنتی و در جهت جلب مشارکت هرچه بیشتر سرمایه گذاران و بازارهای نوین مالی به پروژههای BOT به عمل آورد.
داشتن طیف وسیعی از ابزارهای مالی در یک پروژه می تواند از راه های گوناگونی که در زیر به برخی از آنها اشاره می شود و منافع فراوانی را نصیب شرکت پروژه می نماید، شامل:
– تنظیم بهتر گردش مالی پروژه با جدول بازپرداخت دیون
– کاهش هزینه نهایی سرمایه گذاری پروژه به علت رقابت میان سرمایه گذاران مختلف
– کاهش مخاطرات مالی با تنوع بخشیدن به منابع سرمایه ای
– ایجاد انگیزه بیشتر برای بانک های تجاری جهت سرمایه گذاری
این مزایا باعث افزایش جذابیت اقتصادی پروژه BOT هم برای سرمایه گذاران بالقوه و هم برای وام دهندگان از طریق تقویت پایداری مالی پروژه با هزینه کمتر سرمایه گذاری و ساختار بهتر مالی می گردد.
برگرفته از کتاب “قراردادهای BOT و کاربرد آن در قراردادهای زیربنایی ایران“
دیدگاهتان را بنویسید