مفهوم تامین مالی زنجیره ای
تامین مالی زنجیره ای
تامین مالی زنجیره Supply chain finance به معنای فراهم کردن پول و جریان‌های نقدی جهت انجام فرایندهای مختلف سازمانی است. این فرایندها از تامین مواد اولیه تا انجام عملیات درون سازمانی را شامل می‌شود. تامین مالی زنجیره ای می‌تواند به واسطه تخصیص کارا و هموار منابع مالی، بهبود مدیریت ریسک‌های مالی و افزایش شمول مالی، در نهایت به رشد اقتصادی و ثبات مالی اقتصاد کمک کند.
تأمین مالی زنجیره‌ای به زبان ساده
فرض کنید یک شرکت خودروساز برای تولید خودرو سفارش به قطعه‌ساز می‌دهد، قطعه‌ساز برای تأمین این سفارش باید فولاد تهیه کند و بخش فولاد کشور هم برای تأمین این مواد باید به سنگ‌آهن مراجعه کند و این زنجیره تولید خودرو است. در جریان تأمین مالی زنجیره‌ای، بانکها به جای پول به شرکت خودروساز، برات الکترونیک ارائه می‌دهند و خودروساز این برات را در اختیار قطعه‌ساز می‌گذارد و قطعه‌ساز این اوراق را به فولادی‌ها و بخش فولاد هم این اوراق را به شرکت سنگ‌آهن ارائه می‌دهد. درنهایت شرکت سنگ‌آهن می‌تواند این اوراق را در بازار تنزیل (نقد) کند یا اینکه تا سررسید آن منتظر بماند.
تأمین مالی زنجیره ای عبارت است از بکارگیری روش‌ها و عملیات تأمین مالی و کاهش ریسک در جهت بهبود مدیریت سرمایه درگردش و فرایندهای زنجیره تأمین. تأمین مالی زنجیره ای شیوه‌ای از تأمین مالی است که در آن، شیوه جدید «تأمین مالی مبتنی بر جریان واقعی کالا و خدمت و تأمین اعتبار در طول زنجیره»، جایگزین شیوه سنتی «پرداخت تسهیلات رو در رو و به پشتوانه دارایی» می‌شود.
این نوع تأمین مالی زنجیره‌ای چند مزیت دارد که مهمترین آن، کاهش نیاز به نقدینگی است.
با این روش تأمین مالی، نیاز به نقدینگی بنگاهها نسبت به وضع موجود کمتر و در واقع نیاز به نقدینگی‌خواهی مشتریان از بانکها کاهش پیدا می‌کند و این موجب بهبود ترازنامه بانکی (افزایش قدرت وام‌دهی بانکها) خواهد شد. در این سازوکار به جای اینکه منابع بانکی به سمت بخش‌های غیرمولد و سفته‌بازانه برود، اعتبار به سمت بخش تولید هدایت می‌شود.
از این طریق، نظارت بر مصرف تسهیلات به خوبی انجام می‌شود و این روش، یک فاکتور کاملاً واقعی برای نظارت محسوب می‌شود. تأمین مالی زنجیره‌ای، قابل نظارت شفاف و تأثیرپذیر است. نتیجه اجرای این روش تأمین مالی، مصرف اعتبارات و هدایت و نظارت اعتبارات است.
تفاوت اصلی روش‌های تأمین مالی زنجیره ای با شیوه‌های سنتی
تفاوت اصلی روش‌های تأمین مالی زنجیره تأمین با شیوه‌های سنتی در آن است که در روش‌های زنجیره‌ای، کل زنجیره تأمین به صورت پیوسته، تحت پوشش ابزارهای تأمین مالی و مدیریت ریسک قرار می‌گیرد. در این زیست‌بوم جدید، طراحی مدل‌های تأمین مالی و مدیریت ریسک به صورت پیوسته برای حلقه‌های مختلف زنجیره‌های تأمین اجرا می‌شود.
توسعه روش‌های تأمین مالی زنجیره تأمین، علاوه بر کمک به تولید، از زاویه اصلاح نظام بانکی نیز حائز اهمیت است. توسعه شیوه‌های مذکور، به واسطه کاهش مطالبات غیرجاری، بهبود گردش نقدینگی بانکها، مدیریت اقلام زیرخط ترازنامه بانکها و استفاده از شیوه‌های تعهدی در تأمین مالی تولید، می‌تواند به بهبود شاخص‌های سلامت بانکی و پایدارسازی ترازنامه بانکها کمک کند.
اهمیت تامین مالی زنجیره تامین
امروزه نقش بنگاه های کوچک و متوط (SMEs) نه تنها در کشورهای در حال توسعه بلکه در کشورهای توسعه یافته نیز مورد بحث است و توانایی این بنگاه ها وابسته به پتانسیل سرمایه گذاری در نوآوری و کیفیت می باشد. همه این موارد نیازمند سرمایه و در نتیجه تامین مالی می باشد.
با توجه به مزایای SMEs از جمله تحریک و تشویق کارآفرینی، پویایی و انعطاف پذیری، بازدهی بالا، گستردگی و تاثیر زیادشان در توید ناخالص ملی یک کشور و به دلیل نوپا بودن و ریسک بالای این بنگاهها با مشکلات متعددی در تامین مالی مواجه اند. در حالی که مشکلاتی که SME ها در ارتباط با تامین سرمایه مورد نیاز تجربه نموده اند می تواند از چند منبع نیز ناشی گردد، اول اینکه ممکن است بازار مالی داخلی، محصولات و خدمات مالی را به اندازه کافی ارائه ننماید و یا اینکه به دلیل کمبود مکانیزم های مناسب تامین مالی و عدم انعطاف پذیری قانونی یا شکاف هایی که در چارچوب های قانونی وجود دارد، ناشی گردد.
تأمین مالی زنجیره‌ای شامل کدام صنایع می‌شود؟
بخش‌های فلزات، ساختمان، خودرو، لوازم خانگی، ماشین‌آلات و تجهیزات در مرحله اول در این روش تأمین مالی زنجیره‌ای حضور دارند اما این روش تأمین مالی قابل تعمیم به سایر بخش‌ها است و اخیراً وزارت صمت مذاکرات با وزارت جهاد کشاورزی برای تأمین مالی از این طریق را آغاز کرده است. البته باید توجه داشته داشت که این اقدام بدون توجیه شرکت‌ها امکانپذیر نیست.
مزایای طرح تامین مالی زنجیره ای
- تسریع و بهبود فرایند تأمین مالی سرمایه در گردش بنگاه های تولیدی
- کاهش نیاز به دریافت تسهیلات جدید برای تأمین مالی سرمایه در گردش
- کاهش مطالبات غیرجاری بانکها
- کاهش انحراف منابع و افزایش کارایی تخصیص منابع (منابع مالی، نهاده های تولید و …)
- افزایش شفافیت و نظارت پذیری جریان مالی اقتصاد
- کاهش زمینه های توزیع رانت و حذف واسطه ها در زنجیره های تأمین و توزیع
- کاهش هزینه تمام شده محصول و افزایش رفاه مصرف کننده
- کاهش نوسانات بازار (قیمت و تولید)
- افزایش بهره وری و سودآوری بنگاه و در نهایت کل صنعت
- زمینه سازی برای اصلاح سیاست های حمایتی
- زمینه سازی برای اصلاح نظام بانکی
- افزایش کارایی و شفافیت نظام مالیاتی
در عصر کنونی مدیران شرکت ها با توجه به محدودیت های منابع مالی و تنگ شدن رقابت، تحت فشار فزاینده ای قرار دارند تا هزینه های عملیاتی و بهای تمام شده را کاهش دهند.
با توجه به مزایا و منافع روش‌های تأمین مالی زنجیره ای، توسعه این روش‌ها به عنوان یک سیاست جدید در دستور کار نظام بانکی کشور قرار گرفته است. در این زمینه، اقداماتی مانند تدوین و ابلاغ دستورالعمل‌ها و شیوه‌نامه‌های اجرایی، توسعه زیرساخت‌ها و ابزارهای مالی و ابلاغ سیاست‌های تشویقی انجام شده و به تدریج مراحل عملیاتی طرح، از طریق شبکه بانکی کشور اجرا خواهد شد.
دستورالعمل‌ها، شیوه‌نامه‌ها و بخش‌نامه‌های مربوط به تامین مالی زنجیره
دیدگاهتان را بنویسید