آلاینده های محیطی

انواع آلاینده های محیطی

آلودگی عبارت است از ورود مواد مضر یا سمی به محیط طبیعی. به همین ترتیب، آلودگی به معنای وجود مواد نامطلوب در محیط طبیعی یا وضعیت محیط طبیعی آلوده به مواد بالقوه مضر به عنوان نتیجه فعالیت های انسانی است.

به طور خاص، محیط های طبیعی در معرض آلودگی عمدتاً شامل آب، هوا و زمین است. وجود موادی مانند (مایع، گاز، جامد) یا انرژی مانند (گرما، نور، تشعشع، سر و صدا) که کیفیت آنها به طور مستقیم یا غیرمستقیم فرآیند طبیعی محیطی را به طور جزئی یا کلی تغییر می دهد و پتانسیل ایجاد کند. آسیب به سلامت یا رفاه انسان ها، حیوانات یا گیاهان آلودگی را تعریف می کند.

1- آلودگی هوا

آلودگی هوا عبارت است از ورود مواد مضر به هوا که اثرات مخربی بر محیط زیست و انسان دارد. آلودگی هوا به سادگی هوا را ناپاک یا آلوده می کند و زمانی اتفاق می‌افتد که مواد مضر مانند گازهای خارجی، بوها، گرد و غبار یا دود در هوا در سطوحی منتشر می‌شوند که می‌توانند به راحتی یا سلامت حیوانات و انسان‌ها آسیب بزنند یا حتی زندگی گیاهان را از بین ببرند.

نمونه هایی از آلاینده های هوا شامل هیدروکربن ها، ترکیبات آلی، ذرات گرد و غبار، مونوکسید کربن، اکسیدهای گوگرد و اکسیدهای نیتروژن است. آلودگی هوا ناشی از فعالیت های انسانی و طبیعی است. انتشار گازهای گلخانه ای از نیروگاه ها نمونه کاملی از فعالیت های انسانی است که در آلودگی هوا نقش دارند، در حالی که فوران های آتشفشانی و آتش سوزی جنگل ها برخی از جنبه های طبیعی هستند.

2- آلودگی آب

آلودگی آب عملی است که بسترهای آبی شامل رودخانه‌ها، اقیانوس‌ها، دریاچه‌ها، نهرها، سفره‌های زیرزمینی و آب‌های زیرزمینی را آلوده می‌کند و زمانی اتفاق می‌افتد که مواد مضر خارجی مانند مواد شیمیایی، مواد زائد یا مواد آلوده به طور مستقیم یا غیرمستقیم در آب‌ها تخلیه می‌شوند.

هر گونه تغییر در خواص شیمیایی، فیزیکی یا بیولوژیکی آب به عنوان آلودگی آب شناخته می شود. اغلب، عوامل اصلی آلودگی آب، فعالیت های انسانی هستند، زیرا آنها موادی را معرفی می کنند که آب را با مواد شیمیایی مضر و مواد سمی آلوده می کنند. آلودگی آب به منابع نقطه ای، منبع غیر نقطه ای و آب های زیرزمینی طبقه بندی می شود.

آلودگی آب منبع نقطه‌ای زمانی اتفاق می‌افتد که آلاینده‌ها از یک منبع قابل شناسایی وارد بدنه آبی شوند در حالی که منبع غیر نقطه‌ای در نتیجه اثرات تجمعی مقادیر مختلف آلاینده رخ می‌دهد. آلودگی آب های زیرزمینی از طریق نفوذ رخ می دهد و بر منابع آب زیرزمینی مانند چاه ها یا سفره های زیرزمینی تأثیر می گذارد. آب پس از آلودگی هوا دومین منبع زیست محیطی آلوده محسوب می شود.

3- آلودگی زمین

آلودگی زمین عبارت است از تخریب یا کاهش کیفیت سطح زمین از نظر کاربری، چشم انداز و توانایی پشتیبانی از اشکال حیات و بسیاری از اوقات به طور مستقیم و غیرمستقیم ناشی از فعالیت های انسانی و سوء استفاده از منابع زمین است.

آلودگی زمین زمانی اتفاق می‌افتد که زباله‌ها به روش صحیح دفع نشود و در نتیجه سموم و مواد شیمیایی به زمین وارد شود. همچنین زمانی اتفاق می‌افتد که افراد محصولات شیمیایی را به شکل علف‌کش، کود، آفت‌کش یا هر شکل دیگری از محصولات جانبی مصرف‌کننده به خاک می‌ریزند. بهره برداری از مواد معدنی به همان اندازه منجر به کاهش کیفیت سطوح زمین می شود.

به این ترتیب، پیامدهای شدیدی برای سلامت انسان، زندگی گیاهان و کیفیت خاک دارد. باران اسیدی، کارگاه‌های ساختمانی، زباله‌های جامد، بهره‌برداری از مواد معدنی و مواد شیمیایی کشاورزی از عوامل اصلی آلودگی زمین هستند.

4- آلودگی خاک

آلودگی خاک زمانی اتفاق می‌افتد که آلاینده‌های شیمیایی خاک را آلوده کرده یا در اثر اقداماتی مانند استخراج معادن، پاکسازی پوشش گیاهی یا فرسایش سطحی خاک تخریب شوند. معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که فعالیت‌های انسانی به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم مواد شیمیایی، مواد یا اشیاء مخربی را به خاک وارد می‌کند که به محیط‌های زمینی آسیب وارد کند.

در نتیجه، خاک ارزش مواد معدنی طبیعی و ترکیبات مواد مغذی خود را از دست می دهد. تخریب خاک نیز به آلودگی خاک کمک می کند و در نتیجه چرای بیش از حد، کشاورزی بیش از حد یا فعالیت های معدنی رخ می دهد. از علل مهم آلودگی خاک می توان به فعالیت های کشاورزی، تخلیه زباله در زمین، فعالیت های صنعتی، معادن و باران اسیدی اشاره کرد.

5- آلودگی صوتی

آلودگی صوتی بیشتر یک صدا یا صدای نامطلوب است که باعث ایجاد ناراحتی وحشتناک در گوش می شود. آلودگی صوتی به عنوان سطوح صوتی ناخوشایند و نامطلوب تعریف می شود که باعث ناراحتی جدی برای همه موجودات زنده می شود.

سطح صدای بیش از 100 دسی بل می تواند باعث کاهش شنوایی دائمی شود و صدای حدود 90 دسی بل باعث ضعف شنوایی می شود. حد مجاز صدای صنعتی طبق سازمان جهانی بهداشت (WHO) 75 دسی بل است. در جامعه معاصر، سر و صدا به دلیل فعالیت های روزمره مانند حمل و نقل، تولید صنعتی و فناوری به جنبه ای دائمی تبدیل شده است. برخلاف سایر انواع آلودگی، آلودگی صوتی فاقد عنصر تجمع در محیط است.

این فقط زمانی اتفاق می افتد که صداهایی با امواج فشار شدید به گوش انسان می رسد و حتی ممکن است به دلیل ارتعاشات صوتی بر عضلات بدن تأثیر بگذارد. آلودگی صوتی به طور مشابه بر حیوانات دریایی و حیات ‌وحش تأثیر می‌گذارد، همانطور که بر انسان‌ها تأثیر می‌گذارد و حتی می‌تواند باعث مرگ آنها شود.

6- آلودگی حرارتی

آلودگی حرارتی زمانی اتفاق می‌افتد که بسترهای آبی از نظر دمایی تغییر می‌کنند. معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که افراد یا صنایع فعالیت‌هایی را انجام می‌دهند که به طور ناگهانی دمای یک آب طبیعی را کاهش یا افزایش می‌دهند که ممکن است شامل دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، اقیانوس‌ها یا برکه‌ها باشد.

در عصر حاضر، آلودگی حرارتی یک تهدید بزرگ است و عمدتاً تحت تأثیر نیروگاه ها و سازندگان صنعتی است که از آب به عنوان خنک کننده استفاده می کنند. روان آب های طوفان شهری از پارکینگ ها و جاده ها نیز آب با دمای بالا را به بسترهای آبی مجاور تخلیه می کند. هنگامی که آب یا به عنوان خنک کننده استفاده می شود، یا از روان آب طوفان در دماهای بالا خارج می شود، یا از مخازن با دمای غیرطبیعی سرد خارج می شود، دمای طبیعی بدنه های آبی را تغییر می دهد.

بنابراین، آلودگی حرارتی یکی از جنبه های موضوع گسترده تر آلودگی آب است. تغییرات دمای منابع آب طبیعی می تواند عواقب بدی بر زندگی آبزیان و اکوسیستم های محلی داشته باشد.

7- آلودگی صنعتی

آلودگی صنعتی عبارت است از انتشار ضایعات و آلاینده های تولید شده توسط فعالیت های صنعتی در محیط طبیعی از جمله هوا، آب و زمین. آلاینده ها و ضایعات صنایع شامل انتشارات هوا، رسوب آب مصرفی در منابع آب، دفع زباله و تزریق مواد سمی در زیر زمین است. آلودگی صنعتی می تواند به گیاهان آسیب برساند، حیوانات را بکشد، باعث عدم تعادل اکوسیستم شود و کیفیت زندگی را کاهش دهد.

صنایع پیشرو مانند نیروگاه‌ها، کارخانه‌های فولاد، تصفیه خانه‌های فاضلاب، نیروگاه‌های گرمایشی و ذوب شیشه در میان سایر شرکت‌های تولیدی، فرآوری و تولیدی از عوامل ایجاد آلودگی صنعتی هستند. آنها دود، پساب ها، ضایعات مواد، محصولات جانبی سمی، باقی مانده های آلوده و محصولات مصرفی شیمیایی را آزاد می کنند که در نهایت به محیط زیست می رسند و در نتیجه باعث آلودگی می شوند.

8- آلودگی نوری

آلودگی نوری به دلیل استفاده طولانی و بیش از حد از نورهای مصنوعی رخ می دهد، به طوری که باعث روشن شدن آسمان در شب می شود. در نتیجه فعالیت ها و چرخه های طبیعی حیات وحش را بر هم می زند و بر رفاه انسان نیز تأثیر می گذارد. هر گاه از نورهای مصنوعی در جایی که در نظر گرفته نشده است، استفاده شود باعث ایجاد مزاحمت می شود.

به عنوان مثال، نفوذ نور زیاد در فضای باز به اتاق خواب همسایه ها می تواند خواب آنها را مختل کند. به همین ترتیب، نور بیش از حد تأثیراتی بر سلامت ساکنان آن اتاق دارد. به آلودگی نوری، آلودگی عکس نیز گفته می شود. انواع آلودگی نوری عبارتند از تابش خیره کننده، عبور نور و درخشش آسمان.