روند حقوق و دستمزد

در ارائه یک طرح توجیهی بخشی برای هزینه حقوق و دستمزد کارکنان تعریف شده است. این هزینه حقوق کارکنان تولید و غیر تولیدی با توجه به درآمد شرکت و طبق قانون اداره کار با بیمه و حقوق مزایا برای یک سال مالی با تعداد آن ها محاسبه می شود. بخش حقوق و دستمزد نیروهای انسانی به صورت 30 درصد ثابت و 70 درصد متغیر در بخش هزینه ‌های تولید در تهیه طرح توجیهی وارد می شود.

حقوق و دستمزد 

حقوق عبارت است از پرداخت منظم کارفرما به یک کارمند برای استخدام که به صورت ماهانه یا سالانه بیان می شود، اما معمولا به صورت ماهانه پرداخت می شود، به ویژه به کارگران، مدیران، مدیران و متخصصان. به بیانی دیگر حقوق و دستمزد هزینه ای است که جهت کار انجام گرفته در فرآیند تولید یا خدمات برای مدت زمانی مشخص، به فرد پرداخت می گردد. کمیت کار و کیفیت کار دو امر بسیار مهم در تعیین حقوق و دستمزد می باشد.

میزان حداقل دستمزد بايد با در نظر داشتن برخي شاخص ها و ملاحظات همچون نرخ تورم تعيين شود. به بيان ديگر براي جبران كاهش قدرت خريد، نرخ تورم سالانه از مهمترين عواملي است كه در تعيين حداقل دستمزد بايد مدنظر قرار گيرد . نحوه تعيين حداقل دستمزد در ايران بدين صورت است كه در اسفندماه هر سال نمايندگان اصناف كارگري، كارفرمايي و دولت با در نظر گرفتن مصالح كارگران در انطباق هرچه بيش تر درآمد کارگزان با سطح معيشت و همچنين با توجه به مقتضيات بنگاهاي توليدي (كارفرمايان) و شرايط اقتصادي جامعه، به اتفاق آراء ميزان حداقل دستمزد را براي سال آينده به تصويب مي رسانند.

همانگونه که اشاره شد نرخ تورم در تعیین دستمزد کارگران نقش محوری دارد؛ با توجه به نرخ تورم و حداقل دستمزد بعد از انقلاب (از سال 13۵۸ تا سال 1399) به بررسی میزان حقوق و دستمزد پرداخته ایم.

تقریبا یک سال پس از پیروزی انقلاب در سال 1358، نرخ تورم ۱۱.۴ درصد و حقوق ماهیانه برای کارگر حداقل 1.701 تومان پرداخت می‌شد. در فاصله سال‌های ۵۹ تا ۶۳ با شروع سیر نزولی نرخ تورم، میزان دستمزد 1.905 تومان ثابت بود.

در سال‌های ۶۴ و ۶۵ حداقل دستمزد کارگران با افزایش ۲۵۵ تومانی روبرو شده و به 2.160 تومان رسید. در سال‌های پایانی جنگ تحمیلی با وجود نرخ تورم بیش از ۲۷ درصدی، مبلغ حقوق کارگران به صورت جزئی افزایش یافته و در دو سال پیاپی ۶۷ و ۶۸ برابر 2.490 تومان پرداخت شده است.

بین سال‌های ۶۹ و ۷۰ دستمزد کارگران افزایش یافت. در سال 69 حداقل دستمزد برابر 3.000 و در سال 1370 با رشد 67 درصدی به رقم 5.000 تومانی رسید. پس از این سال بود که حداقل دستمزد کارگران بین ۲۰ تا ۳۰  درصد رشد داشت و به تناسب آن، نرخ تورم نیز به بیش از ۲۰ درصد رسید به گونه‌ای که در سال ۷۴ دستمزد کارگران 37 درصد افزایش یافت و به عدد 16.000 تومان رسید.

سال ۹۲ با شروع کار دولت یازدهم نرخ رشد تورم ۳۴.۷ درصد و حداقل مزد 487.200 تومان بود و در سال 93 نرخ تورم کاهش یافت و به ۱۵.۴ درصد رسید (۱۹.۱ درصد کم شد) اما حداقل دستمزد 608.910 تومان و 25 درصد افزایش یافت.

در پایان کار دولت یازدهم (سال ۹۶) نرخ تورم ۹.۶ درصد بود مبلغ دستمزد معادل 929.931 تومان بود.

در سال‌های ۹۷ و ۹۸ حداقل دستمزد کارگران به ترتیب 1.114.000 و 1.516.000 تومان تعیین شد. در سال ۹۷ دستمزد نسبت به سال قبل 19.7 درصد رشد و در سال ۹۸ نسبت به ۹۷ نیز 36 درصد افزایش یافت. در سال 99 نیز حداقل دستمزد کارگران 1.911.000 تومان بود و نسبت به سال گذشته 26 درصد افزایش یافت.

در سال 1400 حداقل دستمزد مبلغ 2.655.000 تومان تعیین شد که نسبت به مبلغ سال گذشته حدود 39 درصد افزایش یافته است و این در حالی است که حداقل دستمزد برای سال 1401 با رشد 57 درصدی، مبلغ 4.179.800 تعیین گردید.

نکته قابل توجه این است که دریافتی هر کارگر دربرگیرنده چند ردیف مزدی است، حداقل دستمزد و کمک ‌هزینه اقلام مصرفی یا همان حق خوار و بار به همه کارگران تعلق می‌گیرد. کارگرانی که سابقه کار دارند، به آنها حق سنوات نیز تعلق خواهد گرفت و به ازای هر فرزند (تا دو فرزند) حق اولاد تعلق خواهد گرفت. بنابراین مبلغ حداقل دستمزد کمتر از مجموع دریافتی هر کارگر است.

حداقل دستمزد کارگران در سال ۵۸ برابر 1700 تومان بود که طی 43 سال گذشته به رقم 4.179.800 تومان رسیده است، یعنی تقریبا 2457 برابر افزایش یافته است.

در نمودار زیر تغییرات نرخ رشد دستمزد و نرخ تورم را طی سال های 1358 تا 1401 ملاحظه می کنید.

در بررسی دیگری روند نرخ رشد دستمزد و نرخ تورم را در دوره های ریاست جمهوری ایران بعد از انقلاب بررسی کردیم که نتیجه را در نمودار زیر می توانید مشاهده کنید.

آنگونه که از بررسی این دو روند منتج می گردد بدین صورت است که در اکثر دوره های روسای جمهور ایران میزان نرخ دستمزد از نرخ تورم بیشتر بوده است.  در دوره هایی این میزان نرخ دستمزد رشد بسیار بیشتری نسبت به تورم را تجربه کرده است.

برای دریافت فایل نمودار کلیک کنید.