۴۵- تکنیک saw در اکسل | بخش سوم

تکنیک SAW در اکسل | بخش سوم: تحلیل و پیادهسازی پیشرفته

تکنیک SAW (Simple Additive Weighting) یکی از روش‌های پرکاربرد در تصمیم‌گیری چندمعیاره است که به کاربران اجازه می‌دهد تا گزینه‌های مختلف را بر اساس معیارهای متعدد ارزیابی و رتبه‌بندی کنند. در بخش سوم این سری مقالات، به بررسی جزئیات بیشتر این تکنیک در اکسل می‌پردازیم. این بخش شامل مراحل پیشرفته‌تر تحلیل داده‌ها، تنظیم وزن معیارها، و پیاده‌سازی عملی این تکنیک در اکسل است.

مراحل پیاده‌سازی تکنیک SAW در اکسل

1. آماده‌سازی داده‌ها

اولین گام در پیاده‌سازی تکنیک SAW، آماده‌سازی داده‌ها است. این مرحله شامل جمع‌آوری اطلاعات مربوط به گزینه‌ها و معیارهای ارزیابی است. داده‌ها باید به صورت ساختارمند در اکسل وارد شوند. به عنوان مثال، می‌توانید یک جدول ایجاد کنید که در سطرها گزینه‌ها و در ستون‌ها معیارهای ارزیابی قرار گیرند.

2. نرمال‌سازی داده‌ها

داده‌ها باید نرمال‌سازی شوند تا مقادیر آنها در یک بازه مشخص (معمولاً بین 0 تا 1) قرار گیرند. این کار به دلیل تفاوت در واحدهای اندازه‌گیری معیارها ضروری است. برای نرمال‌سازی داده‌ها در اکسل، می‌توانید از فرمول‌های زیر استفاده کنید:

• برای معیارهای مثبت (هرچه مقدار بیشتر بهتر است):

  نرمال‌سازی=مقدار فعلی−حداقل مقدارحداکثر مقدار−حداقل مقدارنرمال‌سازی=حداکثر مقدار−حداقل مقدارمقدار فعلی−حداقل مقدار​

• برای معیارهای منفی (هرچه مقدار کمتر بهتر است):

  نرمال‌سازی=حداکثر مقدار−مقدار فعلیحداکثر مقدار−حداقل مقدارنرمال‌سازی=حداکثر مقدار−حداقل مقدارحداکثر مقدار−مقدار فعلی​

3. تعیین وزن معیارها

وزن معیارها نشان‌دهنده اهمیت هر معیار در تصمیم‌گیری است. وزن‌ها باید به گونه‌ای تعیین شوند که مجموع آنها برابر با 1 باشد. برای تعیین وزن‌ها می‌توانید از روش‌های مختلفی مانند روش AHP (تحلیل سلسله مراتبی) یا نظرسنجی از خبرگان استفاده کنید. پس از تعیین وزن‌ها، آنها را در اکسل وارد کنید.

4. محاسبه امتیاز نهایی هر گزینه

پس از نرمال‌سازی داده‌ها و تعیین وزن معیارها، امتیاز نهایی هر گزینه محاسبه می‌شود. این کار با ضرب مقدار نرمال‌شده هر معیار در وزن مربوطه و سپس جمع‌زدن نتایج برای هر گزینه انجام می‌شود. فرمول محاسبه امتیاز نهایی به صورت زیر است:

$$\text{امتیاز نهایی}=\sum (\text{مقدار نرمال‌شده}\times \text{وزن معیار})$$

5. رتبه‌بندی گزینه‌ها

در نهایت، گزینه‌ها بر اساس امتیاز نهایی‌شان رتبه‌بندی می‌شوند. گزینه‌ای که بالاترین امتیاز را دارد، به عنوان بهترین گزینه انتخاب می‌شود. این رتبه‌بندی به شما کمک می‌کند تا تصمیم‌گیری بهتری داشته باشید.

نکات کلیدی در استفاده از تکنیک SAW در اکسل

• دقت در نرمال‌سازی داده‌ها: نرمال‌سازی صحیح داده‌ها برای اطمینان از دقت نتایج بسیار مهم است. هرگونه خطا در این مرحله می‌تواند به نتایج نادرست منجر شود.
• تعیین وزن‌های مناسب: وزن‌ها باید به دقت تعیین شوند، زیرا تأثیر مستقیمی بر امتیاز نهایی گزینه‌ها دارند. استفاده از روش‌های علمی برای تعیین وزن‌ها توصیه می‌شود.
• بررسی حساسیت نتایج: پس از محاسبه امتیاز نهایی، می‌توانید با تغییر وزن‌ها، حساسیت نتایج را بررسی کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا ببینید تغییر وزن‌ها چگونه بر رتبه‌بندی گزینه‌ها تأثیر می‌گذارد.

جمع‌بندی

تکنیک SAW یک روش ساده اما قدرتمند برای تصمیم‌گیری چندمعیاره است که به راحتی در اکسل قابل پیاده‌سازی است. با دنبال کردن مراحل ذکر شده در این مقاله، می‌توانید داده‌های خود را تحلیل کرده و بهترین گزینه را انتخاب کنید. این تکنیک به ویژه در مواردی که معیارهای متعدد و گزینه‌های مختلفی وجود دارد، بسیار مفید است. با تسلط بر این تکنیک، می‌توانید تصمیم‌گیری‌های خود را بر اساس داده‌های عینی و ساختارمند انجام دهید.