عرضه و تقاضا

مطالعات بازار در واقع اندازه گیری میزان جذابیت و پویایی کسب و کار مورد نظر را مشخص می کند. هنگامی که یک کسب و کار شروع به فعالیت می کند، آگاهی نسبت به اندازه جزئیات محصول و یا خدمت مورد نظر می تواند به روند جذابیت بازار کمک بزرگی نماید. به همین دلیل بررسی عرضه و تقاضای محصولات یا خدمات برای تشریح و طبقه بندی بازار و پیش بینی آن در طرح ها و پروژه ها نقش اول و اساسی را ایفا می کند، از این رو دارای اهمیت ویژه ای است. با استفاده روش هایی که برای تخمین و پیش بینی عرضه و تقاضا وجود دارد می توان پتانسیل محصول را در بازار به دست آورد.

عرضه

عرضه یعنی مقدار کالا و خدماتی که تولید کنندگان حاضرند در قیمت ‌های مختلف در اختیار مصرف‌ کنندگان قرار دهند. در بررسی ها معمولا وضعیت عرضه را با توجه به وضعیت تولید داخلی و خارجی (واردات) از ۵ سال گذشته محاسبه می کنند.

– تولید داخلی

در این بخش، تعداد واحدهای فعال، ظرفیت اسمی، ظرفیت عملی و روند تولید طی سالهای گذشته ارائه می‌شود.

در این بخش تفكیك واحدهای اصلی تولید كننده محصول به لحاظ سهم موجود از كل بازار ضروری می‌باشد. به طوری كه متناسب با هر صنعت در صورت امكان واحدهای فعال در سه مقیاس واحدهای كوچك، واحدهای متوسط و بزرگ قابل تقسیم‌بندی می‌باشد.

در این بین در مورد طرح هایی كه بخش قابل توجهی از نیاز بازار توسط تعداد محدودی از واحدها تأمین می‌شود، بررسی وضعیت عملكرد این واحدها ضروری می‌باشد.

به عنوان مثال در مورد صنایع شوینده بررسی وضعیت عملكرد چند شركت اصلی فعال در این صنعت (نظیر تولی پرس، پاكشوما، پاكشو،… ) كه سهم بالایی از بازار را در اختیار دارند، ضروری می‌باشد.

آمار و اطلاعات مربوط به عرضه داخلی یك محصول، با توجه به نوع محصول از منابع زیر قابل استخراج می‌باشد:

– وزارت صنایع و معادن (لوح فشرده سازندگان محصولات صنعتی و كتاب عملكرد تفصیلی)

– استعلام از بخش‌های تخصصی فعال در وزارت صنایع و معادن در هر صنعت خاص (نظیر اداره كل…)

– مركز آمار ایران

– بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران

– اتحادیه‌ها و انجمن‌های تخصصی

– سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مرتبط با صنعت مورد بررسی

– واحدهای اصلی تولید كننده محصول

– پژوهش‌ها و مطالعات انجام شده پیشین

– پایگاه‌های اطلاع رسانی داخلی و خارجی

– سایر منابع در دسترس

در ارائه آمار و اطلاعات مربوط به ظرفیت اسمی، ظرفیت عملی و تولید واقعی هر صنعت باید به منابع مختلف مربوطه مراجعه كرده و سرانجام آمار و اطلاعات نهایی را با كمترین تورش ارائه نمود.

در بسیاری از موارد استناد صرف به اطلاعات سازندگان محصولات صنعتی كه توسط وزارت صنایع و معادن به صورت لوح فشرده ارائه می‌شود، می‌تواند گمراه كننده باشد. از این حیث لازم است، اطلاعات اخذ شده از این لوح، از طریق استعلام از بخش‌های تخصصی فعال در وزارت صنایع و معادن كه مرتبط با محصول مورد بررسی هستند و همچنین استعلام از انجمن‌ها و اتحادیه‌ها و تولید كنندگان و فعالان صنعت مورد بررسی اصلاح شود.

در مجموع ارائه آمارهای مربوط به تولید داخلی به شكل جدولی است که در انتهای همین مطلب موجود می‌باشد.

– تولید خارجی (واردات)

در این بخش لازم است موارد ذیل مورد توجه قرار گیرد و سرانجام آمار واردات ارائه گردد.

1- تعرفه‌ها و سود بازرگانی

2- شناخت دقیق كد تعرفه گمركی تخصیصی به محصول مورد بررسی

3- ارائه كشورهای مبداء و میزان واردات از هر كشور كه محصول از آنجا وارد شده است.

4- بررسی و تحلیل كارشناسی میزان واردات رسمی و غیررسمی و تفكیك آنها

5- ارائه میزان و ارزش واردات كالای مورد بررسی

ارائه آمارهای مربوط به واردات به شكل جدولی است که در انتهای همین مطلب موجود می‌باشد.

تقاضا

تقاضا یک اصل اقتصادی است که به تمایل مصرف کننده برای خرید کالا و خدمات و تمایل به پرداخت قیمت برای یک کالا یا خدمات اشاره دارد. در بررسی ها معمولا وضعیت تقاضا را با توجه به وضعیت تقاضا داخلی و  خارجی (صادرات) از ۵ سال گذشته محاسبه می کنند.

– تقاضای داخلی

برای بررسی وضعیت تقاضا اطلاع از وضعیت گذشته (روند چند سال اخیر) ضروری می ‌باشد و استفاده از شاخص مصرف ظاهری یك روش برآورد معمول می‌باشد و از رابطه مقابل بدست می‌آید:

C = Y+M-X-K

كه در آن

C: مصرف ظاهری

Y: تولید داخلی

M: واردات

X: صادرات

K: موجودی انبار (در صورت امكان دستیابی به آمار آن)

اطلاعات مربوط به تقاضای داخلی به شکل جدولی وارد می شود که در انتهای همین مطلب موجود می‌باشد.

– تقاضای خارجی (صادرات)

در این بخش توجه به سه نكته ضروری می‌باشد:

1- شناخت دقیق كدهای تعرفه گمركی مربوط به كالای مورد بررسی

2- بررسی و تحلیل وضعیت صادرات به لحاظ میزان صادرات رسمی و غیررسمی

3- تحلیل كمی و كیفی وضعیت صادرات به لحاظ تركیب صادرات، ارزش وزنی و ریالی صادرات.

با لحاظ كردن موارد بالا ارائه اطلاعات مربوط به صادرات به شرح جدولی است که در انتهای همین مطلب موجود می‌باشد.

اطلاعات مربوط به میزان صادرات از منابع مختلف ذیل قابل حصول است:

– سالنامه بازرگانی خارجی جمهوری اسلامی

– فعالان صنعت و بازرگانان

– اتاق‌های بازرگانی

– سایر منابع

برگرفته از فایل تدوين گزارش توجيهی طرح بانک صنعت و معدن

برای دریافت جداول کلیک کنید.