ابزارهای تامین مالی زنجیره ای

به منظور تحول در تامین مالی صنعت و عبور از مشکلات فعلی، نظام بانکی در اعطای سرمایه در گردش به صنایع، طرح تامین مالی زنجیره‌ای تدارک دیده شده است.

بدیهی است در یک زنجیره ارزش که به محصول تمام‌شده واحد ختم می‌شود، ارزش محصول عرضه‌شده به بازار همان ارزش افزوده ایجاد شده در زنجیره تامین این کالاست. در روش فعلی در ایران، تامین مالی در یک زنجیره چند بار تکرار شده است؛ فرآیندی که عملا هزینه تولید محصول را چند مرتبه افزایش داده‌ است. دلیل این موضوع عدم‌ طراحی سازوکاری برای تهاتر دارایی- بدهی است؛ وضعیتی که از مهم‌ترین عوارض سیستم کنونی تامین مالی برای صنعت به شمار می‌رود.

در مدل جدید تامین مالی زنجیره‌ای تولید، اگر فرآیند تولید را از ابتدا تا انتها در نظر بگیریم، سیاستگذار به جای اینکه برای تنها یک بنگاه مدیریت پرتفو، مدیریت ریسک و مدیریت سرمایه در گردش کند، به طور همزمان برای همه بنگاه‌های فعال در یک زنجیره کامل از یک محصول همه این سه کار، یعنی مدیریت سرمایه در گردش، مدیریت ریسک و مدیریت پرتفو را انجام خواهد داد. در این قسمت انواع ابزارهای تامین مالی زنجیره ای شرح داده می شود:

1. برات الکترونیکی

امروزه می توان اسناد تجارتی الکترونیکی را به راحتی در محیط های الکترونیکی مورد استفاده قرار داد؛ برات الکترونیکی نیز یکی از این اسناد تجارتی الکترونیکی است. برات و سفته از اسناد تجاری هستند که برای پرداخت مبلغی در وجه افراد مورد استفاده قرار می گیرند. برات سندی است که بر اساس آن شخصی به شخص دیگر دستور می دهد مبلغی در وجه یا حواله کرد شخص ثالثی در موعد معینی بپردازد.

2. سفته الکترونیکی

سفته الکترونیکی همان طور که از نامش معلوم است بر بستر الکترونیکی صادر می شود و با اختصاص شناسه یکتای خزانه داری کل کشور به صورت داده های حفاظت شده ثبت و نگهداری می شود.

3. کارت اعتباری

کارت اعتباری در واقع نوعی کارت بانکی ولی از نوع اعتباری آن است. کارت اعتباری ابزاری است برای استفاده از اعتبار دارنده کارت که در دوره ای مشخص از سوی مؤسسه یا بانک مورد نظر برای مشتریانش صادر می شود.

4. اعتبارات اسنادی داخلی مدت دار

یک روش پرداختي است كه در آن تعهد قطعي به پرداخت از جانب بانک گشایش دهنده اعتبار، به خریدار و فروشنده داده ميشود كه به موجب آن بانک تعهد ميكند كه میزان پرداختی خریدار به موقع و با مبلغ صحیح به دست فروشنده خواهد رسید هرگاه كه خریدار قادر به پرداخت مبلغ خرید نباشد، بانک موظف است باقیمانده یا تمام مبلغ خرید را بپردازد اعتبارات اسنادی اغلب در معاملات بین المللی به منظور اطمینان از دریافت مبالغ پرداختی مورد استفاده قرار می گیرد.

5. ارواق گواهی اعتبار مولد (گام)

گواهی اعتبار مولد یک نوع اعتبار شش ماهه به صورت ال سی داخلی است که بانک‌ها به مشتریان شناخته شده و تایید شده خود می‌دهند که در بازار بورس قابل انتقال و خرید و فروش است. بانک‌ها از طریق رتبه بندی اعتباری که آژانس‌های اعتبارسنجی برای مشتریان آنها محاسبه می‌کنند، مشتریان قابل اعتماد و تایید شده خود را می‌شناسند. چرا که هرچه رتبه و نمره اعتباری مشتریان بیشتر باشد آنها قابل اعتمادتر و قابل اطمینان‌تر برای دریافت انواع تسهیلات از جمله گواهی اعتبار مولد هستند.

6. سایر ابزارهای مالی و تجاری مجاز

از دیگر شیوه های تامین مالی زنجیره ای می­توان به شیوه‌های مبتنی بر تنزیل، شیوه‌های مبتنی بر تسهیلات و شیوه‌های مبتنی بر اوراق بهادارسازی اسناد تجاری اشاره کرد. هر سه شیوه، مورد حمایت بانک مرکزی است و قصد اجرای آنها را دارد؛ هرچند فعلا شیوه‌های مبتنی بر «اوراق بهادارسازی اسناد تجاری» شروع نشده است. شیوه دیگری به نام قالب عاملیت معکوس در دست عملیاتی شدن است؛ ضمن اینکه شیوه‌های مبتنی بر تسهیلات در برخی بانک‌ها آغاز شده است.