یکی از اسناد تجاری که قبل از رایج شدن چک در قبال بدهی و یا پرداخت بدهی دیگری صادر می گردید برات بوده است.

امروزه می توان اسناد تجارتی الکترونیکی را به راحتی در محیط های الکترونیکی مورد استفاده قرار داد؛ برات الکترونیکی نیز یکی از این اسناد تجارتی الکترونیکی است.

برات و سفته از اسناد تجاری هستند که برای پرداخت مبلغی در وجه افراد مورد استفاده قرار می گیرند. برات سندی است که بر اساس آن شخصی به شخص دیگر دستور می دهد مبلغی در وجه یا حواله کرد شخص ثالثی در موعد معینی بپردازد.

با توجه به لزوم واردات کاغذ و سایر ملزومات تولید سفته و برات کاغذی، هزینه های ارزی و ریالی زیادی به دولت تحمیل می شود. به همین دلیل وزارت امور اقتصادی و دارایی و خزانه داری کل کشور، فرآیند الکترونیکی کردن اوراق بهادار را در دستور کار قرار داده است.

انواع برات:

برات تضمینی : کارتی الکترونیکی است که بواسطه آن بانک ضمانت پرداخت دین اشخاص (اعم از حقیقی و حقوقی) که صرفا در رابطه با انجام بیع فی مابین فروشندگان و خریداران کالا، خدمات ایجاد شده است تا مبلغ مندرج در کارت مذکور، در سررسید و پس از آن برعهده می گیرد. یعنی سندی است که متضمن تعهد غیرقابل برگشت بانک (به عنوان ضامن) برای پرداخت مبلغی معین در سررسید و پس از آن، می باشد برات کارت برای بخش های تولیدی، بازرگانی، خدماتی درقبال خرید کالا و خدمات کاربرد داشته و در زمره اسناد تجاری تلقی می شود.
برات وصولی : براتی که بانک آنها را به عنوان تضمین باز پرداخت تسهیلاتی که در اختیار مشتری قرار می دهد، برات وصولی نام دارد. در این برات مشتریان با پشت نویسی برای وصول وجه آن به بانک واگذار می کنند. (در اصطلاح بانکی چنین اشخاصی را واگذارنده می نامند) اینگونه اسناد تا زمان دریافت وجه یا برگشت اسناد (به علت عدم وصول) در حساب های انتظامی نگهداری می شوند. بانک در موقع قبول اسناد فوق به دریافت کارمزد و هزینه های مربوط اکتفا میکند.
برات خریدار: برات خریداری اسنادی هستند که مفاد آن باید حاکی از انجام یک معامله تجارتی یا یک دین واقعی باشد.

ابلاغ شیوه‌نامه اجرایی استفاده از برات الکترونیکی در تأمین مالی زنجیره ای

برات الکترونیکی به ‌عنوان یکی از ابزارهای تأمین مالی زنجیره ای و متکی بر «دستورالعمل ارائه خدمات تأمین مالی زنجیره ای توسط مؤسسات اعتباری» به شماره 283728/00 مورخ 1400/09/29 طراحی‌شده و شیوه‌نامه اجرایی استفاده از این ابزار، پس از تصویب کمیسیون اعتباری به تائید هیات عامل بانک مرکزی رسیده است.

به‌موجب این شیوه‌نامه علاوه بر معرفی برات الکترونیکی به‌عنوان یکی از ابزارهای تأمین مالی، شرایط قبولی برات، تنزیل، انتقال برات بین بنگاه‌های عضو زنجیره تأمین و … تشریح شده و طی ابلاغیه شماره 283962/00 مورخ 1400/09/29 اداره تأمین مالی زنجیره تولید بانک مرکزی، به برخی بانک های کشور ارسال شده است.

دستورالعمل ارائه خدمات تأمین مالی زنجیره تأمین توسط مؤسسات اعتباری