اثرات اشتغال‌زایی: مقدمه‌ای بر اهمیت موضوع
اشتغال‌زایی یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی است که در تحلیل اقتصادی پروژه‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد. در بسیاری از کشورها، به‌ویژه آن‌هایی که با نرخ بالای بیکاری مواجه هستند، اشتغال‌زایی یک معیار اساسی برای ارزیابی موفقیت طرح‌ها محسوب می‌شود. از این رو، جدول تأثیرات اشتغال در تحلیل‌های اقتصادی، اطلاعات ارزشمندی را برای سنجش شاخص‌های ایجاد اشتغال فراهم می‌کند و کمک شایانی به تصمیم‌گیری در مورد اجرای پروژه‌ها می‌نماید.
استخدام در فازهای مختلف پروژه
اشتغال‌زایی در پروژه‌ها به دو مرحله اصلی تقسیم می‌شود:
- فاز ساخت: در این مرحله، نیروی کار برای ساخت و اجرای پروژه استخدام می‌شود.
- فاز بهره‌برداری: پس از تکمیل پروژه، نیروی کار برای مدیریت و بهره‌برداری از خروجی‌های پروژه به کار گرفته می‌شود.
این استخدام‌ها به دو نوع مستقیم و غیرمستقیم تقسیم‌بندی می‌شوند که هر یک نقش مهمی در افزایش فرصت‌های شغلی و کاهش بیکاری دارند.
انواع استخدام: مستقیم و غیرمستقیم
استخدام مستقیم
استخدام مستقیم به نیروی کاری اطلاق می‌شود که به‌طور مستقیم در طول اجرای پروژه درگیر هستند. این شامل کارگرانی است که به ساخت و راه‌اندازی پروژه کمک می‌کنند.
استخدام غیرمستقیم
استخدام غیرمستقیم شامل فرصت‌های شغلی است که در نتیجه فعالیتهای پروژه ایجاد می‌شود. محاسبه این نوع اشتغال‌زایی به دو عامل بستگی دارد:
- طرح عرضه ورودی‌ها: مشاغلی که برای تولید و تأمین مواد اولیه مورد نیاز پروژه ایجاد می‌شوند.
- طرح مصرف خروجی‌ها: فرصت‌های شغلی که از مصرف محصولات یا خدمات تولید شده توسط پروژه به وجود می‌آیند.
ترکیب نهایی اشتغال‌زایی
کل روند اشتغال‌زایی در یک پروژه به صورت زیر خلاصه می‌شود:
- استخدام مستقیم در طی اجرای پروژه
- اشتغال‌زایی غیرمستقیم ناشی از تأثیرات پروژه
این ترکیب، تصویری جامع از تأثیرات مثبت پروژه بر کاهش نرخ بیکاری ارائه می‌دهد.
گروه‌بندی نیروی کار: ماهر و غیرماهر
کارگران غیرماهر (UL)
کارگران غیرماهر شامل افرادی هستند که نیاز به مهارت خاصی برای انجام وظایف خود ندارند. این گروه از نیروی کار عمدتاً از اطلاعات ورودی اقتصادی پروژه و تأثیرات غیرمستقیم اشتغال‌زایی شناسایی می‌شوند.
کارگران ماهر (SL)
این دسته شامل افرادی است که برای انجام وظایف خود نیاز به تخصص و مهارت دارند. اطلاعات مربوط به این گروه نیز از ورودی داده‌های اقتصادی و تأثیرات اشتغال‌زایی جمع‌آوری می‌شود.
کل کارگران (TL)
کل کارگران (TL) مجموع کارگران ماهر و غیرماهر در سال مرجع هستند که نشان‌دهنده کل نیروی کار درگیر در پروژه می‌باشد.
اثرات اشتغال:
حال برای محاسبه این تاثیر، ابتدا برخی موارد را تعریف نموده و نسبت هر یک را نشان می دهیم:
سرمایه گذاری (I): از محل سرمایه گذاری کلی که در مجموع سرمایه گذاری از جدول و خلاصه عملکرد پروژه قابل مشاهده می باشد.
تأثیر اشتغال زایی ـ کارگر غیر ماهر: نسبت UL : I
تأثیر اشتغال زایی ـ کارگر ماهر: نسبت SL : I
تأثیر اشتغال ـ مجموع کارگر: نسبت TL : I
نسبت سرمایه گذاری به دستمزد کارگران غیر ماهر، نسبت I ،WU ، WU صورتحساب دستمزد برای کارگر غیر ماهر است. که WU از کارگر غیر ماهر در هزینه های سالیانه کلی جدول محصولات پروژه نشان داده شده است.
نسبت سرمایه گذاری به دستمزد کارگران ماهر: نسبت I : WS ، WS صورتحساب دستمزد برای کارگر ماهر است که به صورت زیر محاسبه می گردد:
WS = WT – WU
نسبت سرمایه گذاری به دستمزد مجموع کارگران:
نسبت I : WT ، WT صورتحساب دستمزد برای مجموع کارگر است که WT از جدول پرسنل در عملکرد سود و زیان قابل مشاهده است.
نتیجه‌گیری
اثرات اشتغال‌زایی یکی از عوامل کلیدی در تحلیل اقتصادی پروژه‌ها است که نه تنها به کاهش نرخ بیکاری کمک می‌کند، بلکه توسعه اقتصادی و اجتماعی را نیز تسریع می‌نماید. با در نظر گرفتن استخدام مستقیم و غیرمستقیم و تحلیل گروه‌های مختلف نیروی کار، پروژه‌ها می‌توانند تأثیرات مثبت بیشتری بر جوامع محلی داشته باشند. استفاده از ابزارهایی مانند جدول تأثیرات اشتغال در نرم‌افزارهایی نظیر کامفار، ارزیابی این تأثیرات را به شکلی دقیق‌تر و کارآمدتر امکان‌پذیر می‌سازد.
