تهیه طرح توجیهی یکی از مراحل اساسی در شروع هر کسب و کار یا پروژه جدید است. این طرح به دو هدف اصلی شناسایی طول عمر کسب و کار و دریافت تسهیلات یا استقراض تهیه می‌شود. طرح توجیهی به عنوان یک الگوی راهنما، نه تنها باعث صرفه‌جویی در زمان می‌شود، بلکه اطلاعات مفصلی درباره جنبه‌های مختلف عملیات گذشته و فعلی شرکت ارائه می‌دهد و پیش‌بینی‌های آینده را نیز در اختیار وام‌دهندگان قرار می‌دهد. این گزارش به بررسی ابعاد مختلف طرح توجیهی می‌پردازد.
مفهوم طرح توجیهی
طرح توجیهی (Feasibility Study Report) گزارشی است که توجیه‌پذیری یک طرح را در ابعاد مختلف از جمله بازار، فنی و مالی مورد بررسی قرار می‌دهد. این طرح به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود: مطالعه بازار، توجیه‌پذیری فنی و تجزیه و تحلیل مالی. هر یک از این بخش‌ها به طور جداگانه بررسی می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که طرح از نظر اقتصادی و عملیاتی قابل اجرا است.
مطالعه بازار
مطالعه بازار یکی از بخش‌های کلیدی طرح توجیهی است که در آن ابعاد مختلف بازار محصول مورد بررسی قرار می‌گیرد. این ابعاد شامل کمبود، بازار هدف، عرضه و تقاضا می‌شود. برای پیش‌بینی تقاضا، عوامل زیر تأثیرگذار هستند:
- بررسی آمار و اطلاعات قابل دسترسی
- بررسی انواع محصولات (کالاهای مصرفی، واسطه‌ای و سرمایه‌ای)
- روش‌های پیش‌بینی تقاضا:
- روش تداوم روند گذشته
- روش مصرف سرانه
- روش ضریب مصرف
- فرآیند مارکوف
- روش روند متغیر
توجیه‌پذیری فنی
بخش توجیه‌پذیری فنی به بررسی ابعاد فنی طرح می‌پردازد. این بخش شامل بررسی فناوری، ظرفیت، محل اجرا، ماشین‌آلات و تجهیزات تولید و ساختار اجرایی طرح است. در این بخش، جزئیات مربوط به چگونگی تولید و ارائه محصول یا خدمت، از جمله مواد مورد نیاز، حمل و نقل، نیروی کار و فناوری‌های مورد استفاده، شرح داده می‌شود. ارزیابی فنی ابزاری مناسب برای عیب‌یابی و برنامه‌ریزی بلندمدت کسب و کار است.
تجزیه و تحلیل مالی
تجزیه و تحلیل مالی یکی از مهم‌ترین بخش‌های طرح توجیهی است که به بررسی ابعاد مختلف مالی و سودآوری طرح می‌پردازد. این بخش باید حداقل شامل سه نکته اصلی باشد:
- میزان سرمایه مورد نیاز اولیه برای شروع کار
- منابع تأمین سرمایه
- بازده سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران
در این مرحله، سعی می‌شود به سوالات زیر پاسخ داده شود:
- پروژه از نظر مالی چه وضعیتی خواهد داشت؟
- آیا رویکردهای متفاوتی برای تولید محصول وجود دارد؟
برای انجام این تحلیل، رعایت موارد زیر الزامی است:
- بررسی مجدد رویکردهای تکنولوژیکی
- بررسی تطابق اثرات جانبی هر روش با مسائل کشوری
- بررسی هزینه رویکردها
- انجام تحقیقات برای کسب اطمینان از امکان‌پذیری فنی
- انجام تجزیه و تحلیل فنی
- برآورد میزان موجودی مورد نیاز
- زمان‌بندی تولید
- جزئیات فرآیند تولید
- انتخاب تجهیزات و ابزار
- انتخاب تجهیزات و روش‌های حمل و نقل
- تخمین نیروی انسانی مورد نیاز
- تعیین محل اجرای طرح
- طراحی سازمان تولید و تعیین چیدمان تجهیزات تولیدی و غیر تولیدی
- تخمین هزینه‌های ناشی از تجزیه و تحلیل فنی
تاپ وان مطالعه مقاله آشنایی با صندوق توسعه ملی را به شما عزیزان پیشنهاد می نماید.
آنالیز مالی
آنالیز مالی در طرح توجیهی با هدف کسب شاخص‌های مالی و اقتصادی انجام می‌شود. این بخش شامل بررسی هزینه‌های تولید، درآمد سالانه پیش‌بینیشده، هزینه‌های سرمایه‌گذاری، مفروضات مورد نیاز برای انجام محاسبات، صورت گردش وجوه نقد، صورت حساب سود (زیان) و ترازنامه پیش‌بینیشده است. دو روش اصلی برای آنالیز مالی وجود دارد:
- تحلیل اقتصادی: ارزیابی اقتصادی با جریان‌های هزینه و فایده اجتماعی سر و کار دارد.
- تحلیل مالی: ارزیابی مالی با جریان‌های هزینه و سود از دیدگاه سرمایه‌گذار در ارتباط است.
مراحل آنالیز مالی عبارتند از:
- تعیین منابع مورد نیاز طرح
- سرمایه‌گذاری ثابت
- سرمایه در گردش
- هزینه‌های پیش‌بینینشده
- تهیه صورت درآمد
- تهیه صورت نقدینگی
- تهیه ترازنامه
- تحلیل سودآوری تجاری
- سنجش سودآوری سرمایه‌گذاری
نتیجه‌گیری
طرح توجیهی ابزاری ضروری برای ارزیابی امکان‌پذیری یک پروژه یا کسب و کار است. این طرح با بررسی ابعاد مختلف بازار، فنی و مالی، به تصمیم‌گیرندگان کمک می‌کند تا در مورد اجرای طرح تصمیم‌گیری کنند. تحلیل‌های اقتصادی و مالی انجام‌شده در این طرح، نه تنها به سرمایه‌گذاران در تعیین سودآوری پروژه کمک می‌کند، بلکه به دولت و جامعه نیز در دستیابی به اهداف کلان مانند افزایش درآمد ملی و اشتغال‌زایی یاری می‌رساند. در نهایت، طرح توجیهی به عنوان یک ابزار استراتژیک، نقش مهمی در موفقیت پروژه‌ها ایفا می‌کند.
در پایان مطالعه مقاله آشنایی با معافیت های مالیاتی کسب و کارها به مخاطبین عزیز پیشنهاد می گردد.
