مناطق آزاد تجاری صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی، از جمله مهمترین استثنائات تجاری ایران محسوب می شوند. استثنائات تجاری، هر یک به نحوی از اعمال کامل قوانین تجاری کشور مستثنی هستند. علل اصلی ایجاد معافیت از اعمال قوانین و مقررات تجاری کشور در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، افزایش سرمایه گذاری و رونق تولید و صادرات است.

معافیت‌ها و مشوق‌های مناطق آزاد تجاری – صنعتی

1- معافیت مالیاتی

– طبق ماده ۱۳ قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی، اشخاص حقیقی و حقوقی که در منطقه به انواع فعالیت‌های اقتصادی اشتغال دارند، نسبت به هر نوع فعالیت اقتصادی در منطقه آزاد از تاریخ بهره‌برداری مندرج در مجوز به مدت بیست سال از پرداخت مالیات بر درآمد و دارایی موضوع قانون مالیات‌های مستقیم معاف خواهند بود و پس از انقضای بیست سال تابع مقررات مالیاتی خواهند بود که با پیشنهاد هیات وزیران به تصویب مجلس شورای اسلامی خواهد رسید.

– معافیت مالیات بر ارزش افزوده طبق مواد ۷،۶ و ۵۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده

2- واردات و معافیت‏‌ های گمرکی مناطق آزاد

– طبق ماده ۱۴ قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی، مبادلات بازرگانی مناطق با خارج از کشور پس از ثبت گمرکی از شمول مقررات صادرات و واردات مستثنی هستند و مقررات صدور و ورود کالا و تشریفات گمرکی در محدوده هر منطقه به تصویب هیات وزیران خواهد رسید مبادلات بازرگانی مناطق با سایر نقاط کشور اعم از مسافری و تجاری تابع مقررات عمومی صادرات و واردات کشور می‌باشد.

–     طبق ماده ۱۶ قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی، ورود کالاهایی که تمام یا بخشی از مواد اولیه آن از داخل کشور تامین و در منطقه آزاد تولید می‌شود از تمام یا بخشی (متناسب) از حقوق گمرکی و سود بازرگانی مربوط به مواد اولیه داخلی معاف خواهند بود.

– طبق ماده ۱۷ قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی، کالاهایی که برای بکارگیری و مصرف در منطقه از داخل کشور به مناطق حمل می‌گردند، از موارد نقل و انتقال داخلی کشور است ولی صادرات آنها از منطقه به خارج تابع مقررات عمومی صادرات و واردات خواهد بود.

– امکان ورود تجهیزات و ماشین‌آلات از خارج کشور به منطقه.

– امکان ورود ۳۲۰۰ قلم مواد اولیه بدون ثبت سفارش.

– امکان ورود خودرو و تردد با پلاک منطقه در محدوده منطقه آزاد.

– تخفیف ۱۵ درصدی سود بازرگانی در واردات کالای تجاری از مناطق به کشور و کسب درآمد مناطق با دریافت بخشی از تخفیف درصدی سود بازرگانی به عنوان عوارض.

3- مشوق ‌‏ها و مزایای خاص مناطق آزاد (به جز معافیت ‏‌های گمرکی)

– انبارداری کالاهای تجاری وارداتی به سرزمین اصلی قبل از ورود به کشور و همچنین انبارداری مواد اولیه واحدهای صنعتی و تولیدی.

– تعیین محدودیت زمانی جهت متروکه شدن کالا توسط سازمان منطقه

– امتیاز خرده فروشی؛ ورود و فروش کالای مسافری

– طبق ماده ۹ آیین‌نامه اجرایی عملیات پولی بانکی در مناطق آزاد، خرید و فروش کلیه ارزها در مقابل ریال یا سایر ارزها و کلیه معلاملات و نقل و انتقالات ارزی در مناطق توسط اشخاص حقیقی و حقوقی آزاد ‌است.

– طبق ‌ماده ۱۰ آیین‌نامه اجرایی عملیات پولی بانکی در مناطق آزاد، نقل و انتقال کلیه ارزها از خارج از کشور به مناطق و از مناطق به خارج از کشور توسط اشخاص حقیقی و حقوقی آزاد است.

4- سرمایه‏‌گذاری خارجی

– تسهیل ورود سرمایه‏‌گذار خارجی طبق مقررات سرمایه گذاری در مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران

– پذیرش سرمایه‏‌گذاری کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی و مؤسسات اعم از ایرانی و خارجی و سازمان‌های بین‌المللی

– سرمایه گذاران خارجی می‌توانند در فعالیت‏‌های اقتصادی منطقه به هر نسبتی مشارکت نمایند

– سرمایه‌گذار می‌تواند سرمایه‌ای را که به منطقه وارد می‌کند، بیمه نماید

– حقوق قانونی سرمایه گذاران خارجی مورد تضمین و حمایت است. سرمایه سرمایه گذاران خارجی چنانچه در مواردی به وسیله قانون به نفع عموم‌، ملی شود و یا اینکه از سرمایه گذاران مزبور سلب مالکیت گردد جبران عادلانه خسارت به عهده سازمان می‌باشد.

– خروج سود ویژه و مبالغ مربوط به اصل و منافع حاصل از فعالیت‌های اقتصادی سرمایه‌های خارجی و سرمایه‌های ارزی ایرانیان و همچنین مبالغ ناشی ‌از فروش، یا واگذاری اینگونه سرمایه‌ها از مناطق مجاز است.

– سرمایه گذاران می‌توانند سهام یا سهم ‌الشرکه خود را با موافقت سازمان منطقه به سرمایه گذاران دیگر واگذار نمایند.