منطقه آزاد ویژه اقتصادی (SEZ) چیست؟

منطقه آزاد ویژه اقتصادی (مناطق ویژه اقتصادی) منطقه ای در یک کشور است که تابع مقررات اقتصادی متفاوتی نسبت به سایر مناطق داخل همان کشور است. مقررات اقتصادی مناطق ویژه اقتصادی  تمایل به سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI) -و جذب- دارد. FDI به هرگونه سرمایه گذاری توسط یک شرکت یا فرد در یک کشور برای منافع تجاری واقع در کشور دیگر اشاره دارد.

هنگامی که یک کشور یا فردی در یک منطقه اقتصادی خاص تجارت می کند، معمولاً مزایای اقتصادی بیشتری برای آنها وجود دارد، از جمله مشوق های مالیاتی و فرصت پرداخت تعرفه های کمتر.

مناطق ویژه اقتصادی معمولاً به منظور تسهیل رشد سریع اقتصادی در مناطق جغرافیایی خاص ایجاد می شوند. این رشد اقتصادی با استفاده از مشوق های مالیاتی به عنوان راهی برای جذب دلارهای خارجی و پیشرفت فناوری انجام می شود.

مناطق ویژه اقتصادی همچنین ممکن است سطوح صادرات را برای کشور اجراکننده و سایر کشورهایی که محصولات میانی به آن عرضه می کنند افزایش دهند. با این حال، این خطر وجود دارد که کشورها از این سیستم سوء استفاده کنند و از آن برای حفظ موانع حمایتی (به شکل مالیات و هزینه) استفاده کنند. مناطق ویژه اقتصادی همچنین می توانند به دلیل الزامات نظارتی خود سطح بالایی از بوروکراسی ایجاد کنند. این می تواند تأثیری بر خروج پول از سیستم داشته باشد و کارایی آن را کاهش دهد.

در حالی که مزایایی برای مشاغل، افراد یا نهادهایی وجود دارد که در مناطق ویژه اقتصادی فعالیت می کنند، مزایای کلان اقتصادی و اجتماعی-اقتصادی برای کشوری که از استراتژی مناطق ویژه اقتصادی استفاده می کند موضوع بحث است.

اولین SEZ در اواخر دهه 1950 در کشورهای صنعتی ظاهر شد. آنها برای جذب سرمایه گذاری خارجی از شرکت های چند ملیتی طراحی شده اند. اولین مورد در فرودگاه شانون در کلر، ایرلند بود. در دهه 1970، مناطق ویژه اقتصادی در کشورهای آمریکای لاتین و آسیای شرقی نیز تأسیس شد.