آشنایی با معافیت های مالیاتی

مالیات همواره یکی از درآمد های اصلی دولت بوده است که نقش انکار نشدنی در اداره جامعه و توزیع ثروت عمومی دارد. اما قانون گذاران و دولت ها برای تشویق کارآفرینان، کسب و کار ها و فعالان اقتصادی برای خلق ثروت بیشتر و همچنین کمک به توسعه اقتصادی برای برخی فعالیت ها، معافیت مالیاتی وضع کرده اند.

آشنایی با قوانین و مقررات معافیت مالیاتی می تواند فرصت های جدیدی را پیش روی فعالان اقتصادی بگذارد و از طرف دیگر به توسعه همه جانبه کشور کمک کند.

معافیت مالیاتی:

معافیت مالیاتی عبارت است از خروج قانونی برخی از منابع درآمدی و سرمایه ای از شمول پرداخت موقت و غیر دائمی مالیات که عمدتا ابزاری جهت اعمال سیاست های حمایتی دولت در جهت جامه عمل پوشاندن به برخی اهداف و سایست های دولت است.

باید به این موضوع توجه شود که نوع دیگر معافیت های مالیاتی به صورت مالیات با نرخ صفر مالیاتی است. منظور از مالیات با نرخ صفر روشی است که مودیان مشمول آن مکلف به تسلیم اظهارنامه، دفاتر قانونی، اسناد و مدارک حسابداری حسب مورد، برای درآمدهای خود به ترتیب مقرر در این قانون و در مواعد مشخص شده به سازمان امور مالیاتی کشور می باشند و سازمان مذکور نیز مکلف به بررسی اظهارنامه و تعیین درآمد مشمول مالیات مودیان بر اساس مستندات، مدارک و اظهارنامه مذکور است و پس از تعیین درآمد مشمول مالیات مودیان، مالیات آنها با نرخ صفر محاسبه می شود.

شروط اصلی وضع قوانین معافیت مالیاتی:

اگرچه وضع مالیات برای هر نوع درآمد و دارایی نیازی به تعیین هدف برای آن نیست، لکن در اعطای معافیت مالیاتی برای هر یک از آن ها می بایست شروط زیر رعایت شود.

• معافیت مالیاتی بر اساس قانون ایجاد شود.

• معافیت مالیاتی به صورت موقت و غیر دائمی اعطا شود.

• معافیت مالیاتی تابع سیاست های حمایتی دولت باشد.

هدف های دولت در وضع قوانین معافیت مالیاتی:

معافیت مالیاتی در هر کشور به عنوان یک ابزار تشویقی برای جهت دادن به سرمایه گذاری ها مورد استفاده قرار می گیرند. دولت ها با استفاده از معافیت مالیاتی سعی می کنند نقدینگی جامعه را به سمت طرح های عام المنفعه و کم بازده سوق دهند.

خارج از این دایره، گاه دولت از معافیت مالیاتی به عنوان یک مشوق برای برخی اولویت ها و اهداف راهبردی استفاده می کند، اما به جهت خلاف قاعده بودن، لازم است استدلال قوی برای خروج از قاعده و ضرورت آن به مجلس ارائه کند (طبق اصل 51 قانون اساسی، وضع یا بخشودگی یا تخفیف مالیات تنها با مجوز مجلس ممکن است)، مانند معافیت مالیاتی بخش کشاورزی و صادرات که تنها به دلیل یک اولویت ملی و منافع راهبردی اقتصاد پذیرفته است.

با اعطای معافیت مالیاتی، گروهی از پرداخت مالیات معاف می شوند این امر به کاهش درآمدهای مالیاتی دولت منجر می شود. بنابراین، اگر اعطای معافیت ها با دقت لازم صورت نگیرد، دولت برای کسب درآمد مالیاتی مورد نظر، فشار سنگینی را بر گروه های دیگر جامعه وارد می کند. یعنی برای جبران بخش خالی کاسه درآمد مالیاتی، میزان نرخ های مالیاتی بیشتری، بر گروه هایی که از معافیت های مالیاتی بهره مند نیستند، تحمیل خواهد شد. بی تردید اعطای معافیت های مالیاتی گسترده، به ناکارایی نظام مالیاتی و ضعف نظام اجرایی مالیاتی منجر می شود.

شرایط برخورداری از معافیت مالیاتی:

معافیت مالیاتی به فرد یا نهادی که مستحق دریافت کمک دولتی است، تخصیص می یابد و دلایل دریافت کمک دولتی به شرح زیر است:

• معافیت مالیاتی به دلیل عدم توان پرداخت (مثل معافیت درآمد کمتر از یک میلیون تومان در ماه)

• معافیت مالیاتی به جهت برداشتن باری از دوش دولت و لزوم تشویق و کمک دولت (مثل معافیت در مناطق محروم یا مناطق آزاد، خیریه ها و انتشاراتی ها).

قابل ذکر است که شرط برخورداری از هر گونه معافیت مالیاتی برای اشخاص حقیقی و حقوقی فعال، در اکثر موارد تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موقع مقرر قانونی است. اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی شامل ترازنامه و حساب سود و زیان طبق نمونه ای است که توسط سازمان امور مالیاتی تهیه می شود.

برخی از فعالیت هایی که مشمول معافیت مالیاتی می شوند:

1- فعالیت های کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبور عسل و پرورش طیور، صیادی و ماهیگیری، نوغان داری، احیای مراتع و جنگل ها، باغات اشجار از هر قبیل و نخیلات شامل معافیت مالیاتی می باشند.

2- واحد های تولیدی و خدماتی و سایر مراکز دارای بیش از پنجاه نفر نیروی کار شاغل باشند چنان چه در دوره معافیت، هر سال نسبت به سال قبل نیروی کار شاغل خود را حداقل پنجاه درصد (50%) افزایش دهند، به ازای هر سال افزایش کارکنان یک سال اضافه بر معافیت مالیاتی می شود.

3- فعالیت اقتصادی در مناطق محرم شامل معافیت مالیاتی می باشند.

4- ورود کالا هایی که تمام یا بخشی از مواد اولیه آن از داخل کشور تامین و در منطقه آزاد تولید می شود از تمام یا بخشی از حقوق گمرکی و سود بازرگانی مربوط به مواد اولیه داخلی معاف خواهند بود.

5- واردات کالای تولید شده در منطقه آزاد اروند به سایر نقاط کشور، تا حد ارزش افزوده در آن منطقه با تصویب هیئت وزیران از پرداخت تمام یا قسمتی از حقوق گمرکی و سود بازرگانی معاف می باشند.

6-  معادل ده درصد (10%) از مالیات بر درآمد حاصل از فروش کالا هایی که در بورس های کالایی پذیرفته شده و به فروش می رسد و ده درصد (10%) از مالیات بر درآمد شرکت هایی که سهام آنها برای معامله در بورس های داخلی یا خارجی پذیرفته می شود و پنج درصد (5%) از مالیات بر درآمد شرکت هایی که سهام آنها برای معامله در بازار خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته می شود، از سال پذیرش تا سالی که از فهرست شرکت های پذیرفته شده در این بورس ها یا بازارها حذف نشده اند با تایید سازمان بورس بخشوده می شود. شرکت هایی که سهام آنها برای معامله در بورس های داخلی یا خارجی یا بازار ‌های خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته می شود در صورتی که در پایان دوره مالی به تایید سازمان حداقل بیست درصد (20%) سهام شناور آزاد داشته باشد معادل دو برابر معافیت های فوق از بخشودگی برخودار می شوند.

در پایان مطالعه مقاله نرخ بازده داخلی تعدیل شده جایگزینی کارآمد برای نرخ بازده داخلی به مخاطبین عزیز پیشنهاد می گردد.