اطلاعات لازم تهیه طرح امکان سنجی

پیش از این در مقاله های مختلفی جنبه های مختلفی از طرح امکان سنجی را مورد بررسی قرار دادیم. به عنوان مثال، در مقاله “آشنایی با طرح های توجیهی“، با ماهیت، ویژگی ها و انواع طرح های امکان سنجی آشنا شدیم یا در مقاله “مشکلات موجود در روند تهیه و تدوین یک طرح توجیهی“، با مشکلات و سختی های این راه و دلیل ایجاد آنها آشنا شدیم.

اطلاعات لازم برای تهیه و تدوین یک طرح امکان سنجی:

با توجه به این که اهمیت طرح های امکان سنجی را در روند تصمیم گیری در مورد هر طرح و پروژه ای می دانیم، باید دقت بسیاری در تهیه و تدوین آن به خرج داد. در بخش اول مقاله “نرخ ها و اطلاعات لازم برای تهیه و تدوین یک طرح توجیهی“، سعی ما بر این بوده که شما خوانندگان ارجمند را با اطلاعاتی که برای شروع تهیه یک طرح امکان سنجی در فضای نرم افزار کامفار باید جمع آوری کنید؛ آشنا کنیم. در بخش دوم این مقاله نیز قصد داریم آن چه را که ذکر کردیم تکمیل کنیم.

در لیست های مربوط به انواع نرخ ها و هزینه ها که در قسمت اول این مقاله به آنها پرداختیم؛ بارها و بارها صحبت از “نیروی انسانی” مطرح شد. اما سوالی که مطرح می شود این است که نیروی انسانی در چارچوب فضای نرم افزار کامفار چگونه تعریف و طبقه بندی می شود؟

طبقه بندی نیروی انسانی در نرم افزار کامفار

در نرم افزار کامفار، نیروی انسانی به سه دسته اصلی و بنیادی تقسیم می شود که این سه دسته عبارتند از:

الف. نیروی انسانی بخش تولیدی:

این گروه از نیروی انسانی شامل دو زیر گروه مستقیم هستند که این دو زیر گروه عبارتند از:

نیروی انسانی مستقیم بخش تولیدی: این زیر گروه از افرادی مانند تکنسین ها، اپراتور ها و کارگران تشکیل می شود.

ب. نیروی انسانی غیرمستقیم بخش تولیدی:

این زیرگروه شامل افرادی مثل مدیر کارخانه، مدیر تولید، تاسیسات، آزمایشگاه، گروه مهندسی، طراحی، برنامه ریزی تولید، ایمنی، گروه کنترل موجودی، انبار، نیروهای نگهداری و تعمیرات و… می شود.

ج. نیروی انسانی بخش اداری:

این گروه متشکل از افرادی از قبیل مدیر عامل، نیروهای بخش اداری و مالی، نیروهای بخش بازرگانی و حقوقی، منشی ها، نیروهای بخش درمانی، نیروهای بخش حراست و خدمات، راننده ها و دیگر گروه های این چنینی می باشد.

د. نیروی انسانی بخش بازاریابی:

افرادی مانند نیروهای فعال در بخش های بازاریابی، تبلیغات، بخش فروش و دیگر بخش های مشابه، این گروه از نیروی انسانی یک شرکت را تشکیل می دهند. در ادامه به این پرسش پاسخ می دهیم که چگونه می توان آورده های غیر نقدی را در فرآیند انجام مطالعات امکان سنجی طرح ها و پروژه ها ثبت کرد. با ما همراه باشید.

ثبت آورده های غیر نقدی (non cash contributions) در روند مطالعات امکان سنجی

در صورتی که طی روند انجام مطالعات امکان سنجی یک پروژه، قسمتی از تجهیزات، دارایی ها و امکانات از طریق آورده های غیر نقدی (non cash) سهامداران تامین شود؛ هزینه این آورده ها باید متناسب با هزینه های نقدی در نظر گرفته شود. این به این معناست که در مورد این آورده های غیر نقدی نیز، موظفیم ارزش روز آنها را در هنگام محاسبه هزینه های سرمایه گذاری لحاظ کنیم.

به عنوان مثال می توان به قراردادهای سرمایه گذاران با بانک ها اشاره کرد که در این قراردادها هزینه های انجام شده توسط سرمایه گذار نوعی آورده غیر نقدی تلقی می شود و باید ارزش آن در فاکتورها به روز محاسبه شود که البته در اکثر موارد بانک ها این ارزش را به روز محاسبه نمی کنند. در ادامه نگاهی به روش محاسبه نرخ مالیات در روند مطالعات امکان سنجی طرح ها می اندازیم.

مالیات (tax) در مطالعات امکان سنجی

به طور کلی، نرخ مالیات بر درآمد کسب و کارها در ایران، برابر است با بیست و پنج درصد سود ناخالص سالیانه آنها. البته این نکته را نباید از خاطر برد که مناطق ویژه اقتصادی و مناطق آزاد تجاری مشمول معافیت از مالیات تا زمانی معادل هفت تا بیست سال هستند که مقدار دقیق آن بر اساس منطقه و شرایط آن تعیین می گردد. به علاوه، در مناطق محروم نیز چنین معافیتی از مالیات از هفت سال تا حالت مادام العمر وجود دارد که این زمان نیز بر اساس موقعیت و شرایط منطقه تعیین می گردد.

مورد دیگری که مشمول معافیت از مالیات می باشد؛ تولیدات عمده محصولات کشاورزی است (البته به جز مراحل فرآوری صنعتی محصول). مالیات بر ارزش افزوده، با توجه به عدم تاثیر آن بر درآمد و هزینه تولید کننده، در مطالعات امکان سنجی لحاظ نمی شود.

اما اگر بخواهیم نرخ مالیات را در سطح جهانی بررسی کنیم باید پیش از هرچیز به این مورد اشاره کنیم که در بعضی از کشورها حتی مالیات مستقیم بر فروش هم وجود دارد که به صورت مستقیم و جدا از سود و زیان از فروش سالیانه اخذ می گردد. در اکثر کشورهای جهان قانون زیان انباشته در مورد مالیات وجود دارد که موجب کاهش آن در طرح هایی که به مدت چند سال زیان ده بوده اند می شود. اما به طور معمول این قانون نیز مانند مالیات بر ارزش افزوده در روند انجام مطالعات امکان سنجی لحاظ نمی شود.

نرخ تنزیل (discounting) در مطالعات امکان سنجی

قبل از هر چیز باید بدانیم نرخ تنزیل چیست؟ نرخ تنزیل در حقیقت بیان کننده هزینه فرصت آورده سرمایه گذار می باشد. به بیان دیگر، نرخ تنزیل برابر با حداقل نرخ بازگشت سرمایه قابل قبول برای جذب سرمایه گذار برای طرح یا پروژه می باشد. این نرخ برای هر شخص سرمایه گذار با شخص دیگر می تواند متفاوت باشد چرا که توسط خود سرمایه گذار تعیین می شود. با توجه به تعریف نرخ تنزیل می توان این طور برداشت کرد که هر چقدر سطح ریسک بیشتر باشد نرخ تنزیل افزایش می یابد.

به علاوه بر اساس میانگین وزنی هزینه تامین سرمایه نسبی مبلغ وام ها، اوراق و آورده سرمایه گذار از کل منابع مالی پروژه، نرخ تنزیل برای سرمایه گذار را می توان تعیین کرد. در محاسبه شاخص خالص ارزش فعلی کل سرمایه گذاری (Net Present Value) می توانیم از میانگین وزنی هزینه های سرمایه ای weighted average cost of capital) به عنوان نرخ تنزیل استفاده کنیم.

از طرفی برای محاسبه شاخص خالص ارزش فعلی کل حقوق سهام داران (Net Present Value of Equity Capital) نیز می توانیم از حداقل نرخ بازگشت سرمایه (Minimum Acceptable Rate of Return) به عنوان این نرخ استفاده کنیم. در ادامه، به عنوان آخرین بخش، در مورد نرخ تورم در روند مطالعات امکان سنجی صحبت خواهیم کرد.

نرخ تورم (inflation) در مطالعات امکان سنجی

به طور معمول مطالعات امکان سنجی را بدون در نظر گرفتن نرخ تورم انجام می دهند. اما چرا؟ دلیل در نظر گرفتن نرخ تورم این است که نمی توان نرخ تورم را تا پایان زمان طرح پیش بینی کرد. البته به طور معمول این مورد باعث ایجاد مشکلی در این مطالعات نمی شود چرا که درآمدها و هزینه ها معمولا به نحوی مشابه در مرحله تولید توزیع می شوند. البته در شرایطی که درآمد از هزینه بیشتر باشد؛ لحاظ کردن نرخ تورم مطالعات امکان سنجی ما را به واقعیت نزدیک تر می کند. برای لحاظ کردن نرخ تورم، باید برآورد نرخ تورم برای هزینه ها و درآمدها را به طور مستقل و جداگانه برای هر واحد پولی مشخص کنیم. به علاوه، باید نرخ تورم هر واحد پولی را به صورت سال به سال تا پایان زمان پروژه مشخص کنیم.