صندوق پژوهش و فناوری صنعت برق و انرژی یکی از نهادهای کلیدی در توسعه و پیشرفت صنعت برق ایران است. این صندوق با هدف تقویت پژوهش و فناوری در این حوزه تأسیس شده و نقش مؤثری در گسترش فعالیتهای غیر دولتی در زمینه تحقیقات، انتقال و جذب دانش فنی ایفا می‌کند. در ادامه، به بررسی تاریخچه، مأموریت‌ها و اهداف این صندوق پرداخته می‌شود.
تاریخچه صندوق
تأسیس اولیه و توقف فعالیت
صندوق پژوهش و فناوری صنعت برق ایران برای اولین بار در سال 1382 بر اساس ماده 100 قانون سوم برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران تأسیس شد. این نهاد با مشارکت شرکت‌های بزرگی همچون توانیر، ساتکاب، مپنا، ایران ترانسفو و صبا فعالیت خود را آغاز کرد. اما پس از پنج سال فعالیت به دلیل فرآیند خصوصی‌سازی متوقف شد.
احیای صندوق با نام جدید
در سال 1393، فعالیت این نهاد با عنوان «مؤسسه غیر دولتی صندوق پژوهش و فناوری صنعت برق و انرژی» از سر گرفته شد. پژوهشگاه نیرو، شرکت مپنا و توزیع تهران به‌عنوان شرکای کلیدی، نقش بسزایی در این بازآفرینی داشتند. صندوق جدید با استفاده از تجربیات قبلی به فعالیت خود ادامه داد و بر گسترش فناوری در صنعت برق تمرکز کرد.
اهداف و مأموریت‌های صندوق
هدف اصلی
صندوق پژوهش و فناوری صنعت برق و انرژی به دنبال تبدیل شدن به یک نهاد مالی و پشتیبانی مؤثر در زیست‌بوم فناوری صنعت برق و انرژی کشور است.
مأموریت‌های کلیدی
- تأمین مالی و سرمایه‌گذاری
- تأمین سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر برای پروژه‌های فناورانه.
- مشارکت در سرمایه‌گذاری طرح‌های مرتبط با تولید، انتقال و توزیع تجهیزات برق.
- ارائه تسهیلات
- اعطای تسهیلات مالی به طرح‌های پژوهشی و فناورانه.
- صدور ضمانت‌نامه‌ها
- صدور انواع ضمانت‌نامه برای پروژه‌های پژوهشی و فناوری.
- پوشش ریسک تجاری‌سازی
- مدیریت و کاهش ریسک‌های مرتبط با تجاری‌سازی محصولات و خدمات پژوهشی.
ساختار و قوانین مرتبط
پایه‌های قانونی تأسیس صندوق
صندوق پژوهش و فناوری صنعت برق و انرژی بر اساس مواد قانونی زیر شکل گرفته است:
- ماده 100 قانون سوم توسعه
- ماده 45 قانون چهارم توسعه
- بند الف ماده 17 قانون پنجم توسعه
- بند پ ماده 2 قانون ششم توسعه
- ماده 44 قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر
این قوانین به روشنی نشان‌دهنده تعهد دولت به تقویت بخش پژوهش و فناوری در حوزه برق و انرژی است.
دستاوردها و ظرفیت‌های صندوق
سرمایه اولیه
صندوق با سرمایه اولیه 985 میلیارد ریال تأسیس شد. این سرمایه‌گذاری اولیه، بستری برای گسترش فعالیتهای فناوری در صنعت برق فراهم کرده است.
تمرکز بر دانش‌بنیان‌ها
صندوق پژوهش و فناوری صنعت برق و انرژی به‌طور ویژه از شرکت‌های دانش‌بنیان و پروژه‌های مبتنی بر دانش حمایت می‌کند. این اقدام نقشی اساسی در تقویت توان داخلی و کاهش وابستگی به واردات دارد.
حوزه‌های فعالیت
فعالیتهای کلیدی صندوق
- حمایت از طراحی و ساخت تجهیزات تولید، انتقال و توزیع برق.
- مشارکت در پروژه‌های فناورانه با محوریت انرژی‌های تجدیدپذیر.
- گسترش همکاری‌های بین‌المللی در حوزه فناوری برق و انرژی.
پوشش ریسک
یکی از مهم‌ترین خدمات صندوق، ارائه پوشش‌های مالی و بیمه‌ای برای کاهش ریسک‌های مرتبط با تحقیقات و تجاری‌سازی فناوری‌ها است.
نتیجه‌گیری
صندوق پژوهش و فناوری صنعت برق و انرژی با سابقه‌ای غنی و مأموریتی گسترده، یکی از بازیگران اصلی در توسعه فناوری‌های صنعت برق ایران است. این صندوق نه‌تنها بستری برای سرمایه‌گذاری و حمایت از پروژه‌های فناورانه فراهم کرده، بلکه با تکیه بر قوانین حمایتی و همکاری‌های گسترده، به یکی از ارکان اصلی زیست‌بوم فناوری تبدیل شده است. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به وب‌سایت رسمی صندوق به آدرس energyfund.ir مراجعه کنید.
