توافقنامه لیزینگ

لیزینگ، توافقنامه ‌ای می باشد میان صاحب تجهیزات و شخصی که از تجهیزات استفاده می نماید که با شرایط معین برای مدت زمان مشخص و در ازای دریافت وجهی معلوم تنظیم می گردد. این توافقنامه، قراردادی می باشد که بخش ‌های متفاوتی را دارا می باشد و شرایط انجام عملیات لیزینگ مثل طول مدت قرارداد، مبلغ و سررسید پرداخت اقساط، مشخصات تجهیزات مورد اجاره و در آخر شرایط و تاریخ انقضای قرارداد خریدار را تشریح می نماید.

دوره اجاره، ثابت یا منعطف، با این درک که در پایان چنین دوره‌ای، دارایی، مشروط به گزینه‌های تعبیه ‌شده اجاره‌نامه، یا به اجاره‌دهنده بازگردانده می‌شود یا طبق دستورالعمل‌های موجر واگذار می‌شود.

لیزینگ چیزی نیست جز روشی برای پرداخت هزینه استفاده از یک دارایی در یک دوره زمانی مشخص. اگرچه به نظر میرسد بسیار شبیه به مفهوم اجاره است، اما آبا آن تفاوت دارد.

مفهوم لیزینگ دارای محدودیت های زیر خواهد بود:

آنچه را که نمی توان تملک کرد را نمی توان اجاره داد. بنابراین منابع انسانی را نمی توان «اجاره» کرد. در حالی که اجاره اموال منقول می تواند تحت تأثیر تحویل صرف قرار گیرد، اموال غیرمنقول به معنای فیزیکی قابل تحویل نیست. اکثر کشورها قوانین خاصی در رابطه با معاملات اموال غیرمنقول دارند: اگر قانون زمین مستلزم رویه ای برای اجاره املاک و مستغلات باشد، چنین رویه ای باید رعایت شود.

از جمله ویژگی های دارایی لیزینگ عبارتست از:  دارایی باید قابلیت تحویل مجدد را داشته باشد. باید بادوام (حداقل در طول مدت اجاره)، قابل شناسایی و جداسازی باشد. وجود دارایی اجاره شده عنصر اساسی معامله لزیزنگ است. دارایی باید در ابتدای اجاره و در پایان مدت اجاره وجود داشته باشد. عدم وجود دارایی به هر دلیلی برای اجاره مهلک خواهد بود.

طرفین قرارداد لیزینگ

در لیزینگ دو طرف وجود دارد: موجر شخصی است که دارایی را در اختیار دارد و آن را به صورت اجاره می دهد. مستاجر دارایی را به صورت اجاره می گیرد و برای مدت اجاره از آن استفاده می کند. مالکیت هیچ پیش شرطی برای اجاره نیست. از نظر فنی، برای اجاره‌دهنده بودن، الزامی نیست که دارایی را داشته باشید. شخص باید حق استفاده از دارایی را داشته باشد. بنابراین، یک مستأجر می تواند برای یک مستأجر فرعی موجر باشد، مگر اینکه موجر اصلی حق اجاره فرعی را محدود کرده باشد.

دارایی لیزینگ

موضوع لیزینگ، دارایی، کالا یا ملک مورد اجاره است. دارایی ممکن است هر چیزی باشد – خودرو، زمین، کارخانه یا مصرف کننده بادوام. فقط دارایی های مشهود را می توان اجاره کرد، شما نمی توانید دارایی های نامشهود را اجاره کنید، زیرا یکی از عناصر اصلی اجاره، واگذاری مالکیت همراه با حق استفاده است. از این رو، دارایی های نامشهود واگذار می شود، در حالی که دارایی های مشهود ممکن است اجاره شود.

دوره لیزینگ

مدت لیزینگ، مدتی است که قرارداد اجاره باید برای آن اجرا شود. از آنجایی که یک عنصر ضروری در توافقنامه لیزینگ، تحویل مجدد دارایی توسط مستاجر در پایان دوره اجاره است، داشتن یک دوره اجاره ضروری است. در طول این مدت معین، ممکن است به مستاجر حق فسخ داده شود و پس از این مدت، ممکن است به مستاجر حق تمدید داده شود، اما اساساً اجاره نباید به منزله فروش باشد، یعنی دارایی نباید به طور دائم به مستاجر داده شود.

انواع لیزینگ

لیزینگ را می توان به طور کلی به دو دسته تقسیم کرد:

  • لیزینگ مالی
  • لیزینگ عملیاتی

1) لیزینگ مالی

یکی از مدرن ترین روش های لیزینگ در جهان می باشد. در اجاره مالی، اگرچه وسیله مورد استفاده لیزینگ است، اما هدف و اثر آن عملا تامین مالی است – اجاره به منظور تامین مالی. با این حال، تفاوت‌های عمومی بین اجاره و لیزینگ همچنان باقی است. موجر پول مورد نیاز مستاجر را برای خرید دارایی فراهم می کند. در مقابل پرداخت های مستاجر به صورت اجاره بها خواهد بود. مبلغ اجاره مبلغی است که تامین مالی شده است. لیزینگ مالی شبیه به اجاره است. این لیزینگ باید مانند یک اجاره با مبلغ اجاره به عنوان اصل و بهره در نظر گرفته شود.

2) لیزینگ عملیاتی

اجاره غیر مالی است. هر اجاره دیگری غیر از اجاره مالی، لیزینگ عملیاتی است. قدیمی ‌ترین نوع عملیات لیزینگ می باشد که بر اساس آن متقاضی، کالای مورد نظرش را در چارچوب قراردادهای کوتاه ‌مدت و یا میان‌ مدت و فقط به علت بهره ‌برداری از حق انتفاع، اجاره و در آخر دوره قرارداد آن را به موجر برگشت می دهد.

بنابراین، هر اجاره‌ای که اجاره‌دهنده ریسکی غیر از ریسک مالی ساده را متحمل شود، لیزینگ عملیاتی است. این اجاره را باید مانند اجاره بدون اصل و کل مبلغ اجاره به عنوان سود ویژه ای که به صورت اقساط پرداخت می شود، تلقی کرد.

بازپرداخت لیزینگ

بازپرداخت مبالغ پرداختی از لیزینگ نشان دهنده در نظر گرفتن معامله اجاره است. این مبلغی است که مستاجر به موجر می پردازد.

اگر یک معامله لیزینگ مالی باشد، اجاره‌ها صرفاً بازیابی اصل سرمایه موجر خواهد بود و نرخ بازده معینی در اصل معوقه، یعنی اجاره‌ها می‌تواند به عنوان بازپرداخت اصل و بهره دسته‌بندی شده در نظر گرفته شود.

اگر این یک معامله لیزینگ عملیاتی باشد، اجاره ممکن است بسته به هزینه ها و خطرات متحمل شده توسط موجر شامل چندین عنصر باشد، مانند:

  1. سود سرمایه گذاری موجر
  2. اگر اجاره‌دهنده هرگونه هزینه تعمیر، بیمه، نگهداری یا بهره‌برداری را متحمل شود، هزینه‌های مربوط به آن هزینه را متحمل می‌شود.
  3. استهلاک دارایی
  4. هزینه سرویس یا هزینه بسته بندی برای ارائه بسته خدمات فوق.

پیش پرداخت

پیش پرداخت، پیش پرداختی است که توسط مستاجر در ابتدای اجاره انجام می شود. این جایگزینی برای مارجین یا سهم وام گیرنده در صورت معامله اجاره است. در مورد لیزینگ مالی پیش پرداخت تماماً به سمت اصل و در مورد لیزینگ عملیاتی کل پرداختی به عنوان درآمد خواهد بود.

مقدار باقیمانده

به عبارت ساده، “ارزش باقیمانده” به معنای ارزش تجهیزات اجاره شده در پایان مدت اجاره است. اگر اجاره نامه حاوی گزینه خرید، برای خرید دارایی به مبلغ باقیمانده در پایان اجاره باشد، این قیمتی است که مستاجر می تواند در پایان اجاره دارایی را از موجر خریداری کند. داشتن مبلغ باقیمانده برای لیزینگ مالی معمول است، اما این امکان نیز وجود دارد که لیزینگ عملیاتی دارای مبلغ باقیمانده باشند.