مفهوم ریفاینانس
ریفاینانس به فرآیند بازنگری و جایگزینی شرایط یک قرارداد اعتباری موجود، به‌ویژه وام‌ها یا وام‌های مسکن، اشاره دارد. این فرایند برای ایجاد تغییرات مطلوب در نرخ بهره، برنامه بازپرداخت، یا سایر شرایط قرارداد انجام می‌شود. در صورت تأیید، وام‌گیرنده یک قرارداد جدید دریافت می‌کند که جایگزین توافق اولیه می‌شود.
اهداف ریفاینانس
ریفاینانس با اهداف گوناگونی انجام می‌شود که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- کاهش نرخ بهره:
با کاهش نرخ بهره، پرداخت‌های بلندمدت کاهش می‌یابد و هزینه کلی بدهی کمتر می‌شود. - تغییر مدت بازپرداخت:
وام‌گیرنده ممکن است مدت زمان بازپرداخت را برای کاهش مبلغ اقساط یا تسریع پرداخت بدهی تغییر دهد. - تغییر نوع نرخ بهره:
تبدیل وام با نرخ بهره ثابت به نرخ متغیر یا بالعکس، بسته به شرایط اقتصادی و ترجیحات وام‌گیرنده. - تلفیق بدهی‌ها:
پرداخت بدهی‌های مختلف از طریق دریافت یک وام با نرخ بهره پایین‌تر.
انگیزه‌های اصلی ریفاینانس
تأثیر نرخ بهره
نرخ بهره، که تحت تأثیر سیاست‌های پولی، شرایط اقتصادی و رقابت بازار قرار دارد، نقش مهمی در تصمیم‌گیری برای ریفاینانس دارد. در زمان کاهش نرخ بهره، وام‌گیرندگان اغلب برای کاهش هزینه‌های خود اقدام به این فرآیند می‌کنند.
بهبود وضعیت اعتباری
بهبود امتیاز اعتباری یا تغییر در برنامه‌های مالی بلندمدت می‌تواند انگیزه‌ای برای تجدیدنظر در شرایط وام باشد.
فرآیند ریفاینانس
- درخواست وام جدید:
وام‌گیرنده باید با ارائه درخواست جدید، شرایط مالی خود را برای وام‌دهنده بازنگری کند. - ارزیابی مجدد:
وضعیت مالی و توانایی بازپرداخت وام‌گیرنده توسط بانک یا وام‌دهنده ارزیابی می‌شود. - عقد قرارداد جدید:
در صورت تأیید، قرارداد جدیدی با شرایط بهبود‌یافته تنظیم می‌شود.
انواع ریفاینانس
1. ریفاینانس با نرخ و مدت
رایج‌ترین نوع ریفاینانس است که وام اولیه با وامی با بهره کمتر و شرایط جدید جایگزین می‌شود.
2. بازپرداخت نقدی
در این روش، افزایش ارزش دارایی پایه به وام‌گیرنده اجازه می‌دهد وام بزرگ‌تری دریافت کند و بخشی از آن را به‌صورت نقدی برداشت کند.
3. ریفاینانس تلفیقی
این نوع ریفاینانس برای تجمیع بدهی‌های مختلف با نرخ بهره پایین‌تر به‌کار می‌رود و پرداخت اقساط را ساده‌تر می‌کند.
ریفاینانس شرکتی
شرکت‌ها برای بهبود وضعیت مالی خود، از ریفاینانس استفاده می‌کنند. این فرآیند ممکن است شامل جایگزینی بدهی‌های موجود با اوراق قرضه جدید با نرخ بهره پایین‌تر باشد. همچنین در شرایط بحرانی، شرکت‌ها ممکن است از این روش برای بازسازی مالی خود بهره ببرند.
تفاوت بین فاینانس و ریفاینانس
- مدت زمان:
فاینانس بیش از یک سال و ریفاینانس معمولاً تا یک سال است. - تضمین پرداخت:
در فاینانس، بانک مرکزی و در ریفاینانس، بانک‌های تجاری تضمین پرداخت را بر عهده دارند. - کاربرد:
فاینانس برای پروژه‌های سرمایه‌ای و تجهیزات تولیدی استفاده می‌شود؛ در حالی که ریفاینانس بیشتر برای واردات کالاهای خاص تعیین‌شده توسط بانک کاربرد دارد. - مشمولان:
در فاینانس افراد حقیقی و حقوقی و نهادهای دولتی می‌توانند استفاده کنند، اما در ریفاینانس، نهادهای وابسته به دولت نیز در صورت عدم استفاده از بودجه عمومی مجاز به استفاده هستند.
مقررات مرتبط با ریفاینانس در ایران
در تاریخ 20 اسفند 1397، بانک مرکزی شرایط مربوط به اعتبارات یوزانس، ریفاینانس و بروات اسنادی مدت‌دار را ابلاغ کرد. از مهم‌ترین نکات این بخشنامه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تأمین ارز برای اعتبارات اسنادی که اسناد حمل آن‌ها قبل از تاریخ 31/1/1397 معامله شده باشد.
- نرخ رسمی برای تأمین ارز از محل ارزهای در دسترس بانک مرکزی به‌شرط تأیید دستگاه اجرایی مربوط.
نتیجه‌گیری
ریفاینانس ابزاری مؤثر برای کاهش هزینه‌ها، بهبود شرایط وام و تطبیق تعهدات مالی با نیازهای وام‌گیرنده است. این فرآیند چه در سطح فردی و چه در سطح شرکتی، امکان بهره‌گیری از فرصت‌های اقتصادی جدید را فراهم می‌کند و نقش مهمی در مدیریت مالی هوشمندانه ایفا می‌کند.
