تأمین مالی زنجیره‌ای یکی از ابزارهای نوین و کارآمد در مدیریت مالی و حمایت از تولید به شمار می‌رود. این روش‌ها به تولیدکنندگان کمک می‌کنند تا با استفاده از دارایی‌های مختلف، نیازهای مالی خود را برطرف کنند و از محدودیت‌های نقدینگی عبور نمایند. در ادامه، به بررسی روش‌های مختلف تأمین مالی زنجیره‌ای پرداخته‌ایم.
تنزیل اسناد دریافتنی
یکی از روش‌های پرکاربرد تأمین مالی زنجیره‌ای، تنزیل اسناد دریافتنی است. در این روش، بنگاه‌ها می‌توانند اسناد دریافتنی خود را پیش از موعد سررسید به بانک یا مؤسسات مالی واگذار کرده و معادل نقدینگی آن را با کسر هزینه‌های مربوطه دریافت کنند. این روش به کاهش مشکلات جریان نقدینگی کمک می‌کند و به بنگاه اجازه می‌دهد بدون نیاز به انتظار برای وصول مطالبات، فعالیتهای خود را ادامه دهد.
خرید دین
خرید دین نیز یکی از ابزارهای مؤثر در تأمین مالی زنجیره‌ای است. در این روش، بانک‌ها یا سایر نهادهای مالی اسناد تجاری یا چک‌های مدت‌دار صادره از سوی خریداران را از فروشنده خریداری می‌کنند. این فرآیند شامل موارد زیر است:
- واگذاری اسناد تجاری: فروشنده، اسناد دریافتنی خود را به بانک منتقل می‌کند.
- تأمین نقدینگی: بانک در ازای اسناد، مبلغی معادل ارزش کسر شده از دین به فروشنده پرداخت می‌کند.
این روش به فروشندگان کمک می‌کند تا نقدینگی لازم را برای ادامه فعالیتهای خود به دست آورند.
عاملیت (تأمین مالی مطالبات فروشنده)
در روش عاملیت، فروشندگان می‌توانند مطالبات خود از خریداران را به بانک واگذار کنند. بانک پس از بررسی، بخشی از ارزش این مطالبات را به صورت پیش‌پرداخت در اختیار فروشنده قرار می‌دهد.
این روش دارای مزایای زیر است:
- کاهش ریسک وصول مطالبات: بانک مسئولیت جمع‌آوری مطالبات را بر عهده می‌گیرد.
- دسترسی سریع به نقدینگی: فروشنده دیگر نیازی به انتظار برای پرداخت از سوی خریدار ندارد.
عاملیت معکوس (تأمین مالی حساب‌های پرداختنی خریدار)
عاملیت معکوس روشی است که در آن خریداران می‌توانند حساب‌های پرداختنی خود را مدیریت کنند. در این روش، بانک به نمایندگی از خریدار، مطالبات فروشنده را پرداخت می‌کند. سپس خریدار در بازه زمانی تعیین‌شده، مبلغ را به بانک بازپرداخت می‌نماید. این روش به خریداران اجازه می‌دهد تا تعهدات مالی خود را بدون فشار فوری بر نقدینگی انجام دهند.
اوراق بهادارسازی اسناد تجاری
اوراق بهادارسازی اسناد تجاری یکی از شیوه‌های نوین تأمین مالی زنجیره‌ای است که در حال حاضر نیازمند نهادسازی و زیرساخت‌های لازم در بازار سرمایه است. در این روش، اسناد تجاری بنگاه‌ها به عنوان پشتوانه برای انتشار اوراق در بازار سرمایه مورد استفاده قرار می‌گیرند. این فرآیند مشابه اوراق رهنی است که در حوزه مسکن اجرا می‌شود.
مراحل اوراق بهادارسازی:
- جمع‌آوری اسناد تجاری: بانک یا بنگاه مجموعه‌ای از اسناد تجاری را گردآوری می‌کند.
- انتشار اوراق: بانک به وکالت از بنگاه، اسناد را اوراق بهادار کرده و در بازار سرمایه عرضه می‌نماید.
- تزریق منابع: منابع مالی حاصل از فروش اوراق به زنجیره تولید بازمی‌گردد.
این شیوه، فرصتی مناسب برای بهره‌گیری از منابع بازار سرمایه به منظور تقویت زنجیره تأمین تولید فراهم می‌کند.
پرداخت تسهیلات
پرداخت تسهیلات، یکی از قدیمی‌ترین و پراستفاده‌ترین روش‌های تأمین مالی زنجیره‌ای است. در این روش، بانک‌ها با بررسی دارایی‌ها و نیازهای مالی بنگاه‌ها، تسهیلاتی با شرایط مشخص ارائه می‌کنند.
مزایای این روش:
- انعطاف‌پذیری: امکان استفاده از تسهیلات برای نیازهای مختلف.
- پوشش نقدینگی: تسهیلات می‌توانند خلأهای مالی کوتاه‌مدت را برطرف کنند.
نتیجه‌گیری
تأمین مالی زنجیره‌ای با ارائه ابزارهای متنوعی نظیر تنزیل اسناد دریافتنی، خرید دین، عاملیت، اوراق بهادارسازی و پرداخت تسهیلات، به بنگاه‌های تولیدی کمک می‌کند تا با استفاده از دارایی‌های غیرنقدی خود، به نقدینگی مورد نیاز دست یابند. این روش‌ها نه تنها به بهبود جریان نقدینگی بنگاه‌ها کمک می‌کنند، بلکه زمینه‌ساز توسعه و پایداری تولید در اقتصاد نیز می‌شوند. با توجه به اهمیت این ابزارها، توسعه زیرساخت‌ها و گسترش استفاده از این روش‌ها باید در دستور کار سیاست‌گذاران اقتصادی قرار گیرد.
