خطاهای کامفار و روشهای رفع

نرم‌افزار کامفار یکی از ابزارهای پرکاربرد در ارزیابی مالی – اقتصادی طرح‌های سرمایه‌ای است. با این حال، در حین کار با این نرم‌افزار ممکن است با انواع مختلفی از خطاها مواجه شویم. این خطاها می‌توانند دلایل مختلفی داشته باشند، از جمله وارد کردن داده‌های نادرست، وجود ناسازگاری در داده‌ها ، بی دقتی در ورود داده ها و یا مشکلات فنی نرم‌افزار. در این مقاله، به بررسی انواع رایج خطاهای کامفار و راهکارهای رفع آن‌ها می‌پردازیم.

خطاهای کامفار | comfar errors

 ۱. خطاهای مربوط به داده‌ها:

• داده‌های ناقص یا اشتباه: اولین قدم آن است که اطمینان حاصل کنیم که تمام داده‌های مورد نیاز برای انجام محاسبات به درستی وارد شده باشند. لازم است اعداد، واحدها و فرمول‌ها را مجدداً بررسی کنیم.
• ناسازگاری در داده‌ها: بایستی اطمینان حاصل کنیم که داده‌های مختلف با هم سازگار باشند. به عنوان مثال، هزینه‌های ثابت و متغیر باید با هم تناسب داشته باشند.
• داده‌های تکراری یا اضافی: داده‌های تکراری یا اضافی می‌توانند باعث ایجاد خطا شوند. آن‌ها را باید حذف کنیم.
• بی دقتی در ورود داده ها: برای پرهیز از ایجاد خطا در نتایج پروژه باید دقت لازم را به عمل آوریم بنابراین در صورت وجود خطا باید بررسی کنیم که آیا داده ها به درستی وارد نرم افزار شده است یا نه.

۲. خطاهای مربوط به مدل:

• مدل نادرست: باید اطمینان حاصل کنیم که مدل انتخاب شده برای پروژه مناسب است. مدل‌های مختلف برای انواع مختلف پروژه‌ها طراحی شده‌اند.
• پارامترهای مدل نامناسب: پارامترهای مدل باید به دقت تنظیم شود. پارامترهای نامناسب می‌توانند نتایج نادرستی را تولید کنند.

۳. خطاهای مربوط به محاسبات:

• خطاهای محاسباتی نرم‌افزار: در برخی موارد، ممکن است نرم‌افزار خود دچار خطای محاسباتی شود. در این صورت، بهتر است نرم‌افزار را مجدداً نصب کرده یا از نسخه جدیدتری استفاده کنیم.
• خطاهای ناشی از واحدهای پولی نادرست: در ورود داده ها باید از صحیح بودن نرخ تسعیر ارز باید مطمئن شویم.

۴. خطاهای مربوط به خروجی:

• خروجی‌های غیرمنطقی: اگر خروجی‌های نرم‌افزار منطقی به نظر نمی‌رسند، ممکن است خطایی در مدل یا داده‌ها وجود داشته باشد. تمام مراحل را باید مجدداً بررسی کنیم.

دسته بندی خطاهای کامفار

بعد از ورود داده ها و پس از اجرای دستور انجام محاسبات، کامفار صورت‌های مالی منتخب موردنیاز طرح را محاسبه کرده، و در همان‌ حین به‌صورت مکانیکی (نه هوشمند)، ویژگی‌های طرح را مجدداً بررسی می‌کند و چنانچه ویژگی خاصی در طرح وجود داشته باشد که قابل توجه باشد، آن را در قالب لیست خطا (Error) نمایش می‌دهد. پس خطاها الزاماً به معنای این نیست که محاسبات نادرست است یا داده‌ها به درستی وارد نشده است، بلکه خطا به معنای ویژگی خاص در پروژه است که بایستی مجددا توسط کاربر بررسی شود. بنابراین عدم وجود خطا به معنای خوب بودن طرح نیست و همچنین وجود خطا نیز به معنای بدبودن پروژه نیست. انواع خطاها در حالت کلی در محاسبات کامفار تعداد 11 خطا مشاهده می‌شود که 9 خطا مربوط به پروژه‌های جدید و مشاركتي و 2 خطا مربوط به پروژه‌های توسعه (بهسازي و نوسازي) می‌باشد. خطاهای پروژه‌های جدید | New Projects خطای 101 – NPV کل سرمایه‌گذاری منفی است! | ارزش فعلی درآمدها از هزینه‌‌ها کمتر است! E101-NPV on total investment is negative! خطای 102- IRR کل سرمایه‌گذاری یافت نشد! | خالص جریان‌های نقدی از حالت متعارف خارج شده است! E102- IRR on total investment not found! خطای 103- IRR تعدیل‌شده کل سرمایه‌گذاری یافت نشد! | خالص جریان‌های نقدی از حالت متعارف خارج شده است! E103- Modified IRR on total investment not found! خطای 104- NPV کل حقوق صاحبان سهام منفی است! | ارزش فعلی درآمدها از هزینه‌‌ها کمتر است! E104 – NPV on total equity capital is negative! خطای 105- IRR کل حقوق صاحبان سهام یافت نشد! | خالص جریان‌های نقدی مرتبط با حقوق صاحبان سهام از حالت متعارف خارج شده است! E105 – IRR on total equity capital not found! خطای 106- IRR تعدیل‌شده کل حقوق صاحبان سهام یافت نشد! | خالص جریانات نقدی مرتبط با حقوق صاحبان سهام از حالت متعارف خارج شده است! E106 – Modified IRR on total equity capital not found! خطای 107- فاز ساخت – سرمایه خودکار به دلیل کمبود وجوه ایجاد شد! | کمبود سرمایه در دوران احداث E107 – Construction – Automatic equity generated due to lack of funds! خطای 108- فاز تولید – برداشت خودکار از بانک به دلیل کمبود وجوه! | کمبود سرمایه در دوران بهره‌برداری E108 – Production – Automatic overdraft generated due to lack of funds! خطای 111- فاز بهره‌برداری – کسری وجوه از طریق کاهش توزیع سود تامین شد! | E111 – Production – Deficit may be covered by reducing the profit distribution!همانطور که ملاحظه می‌گردد خطاهای مشاهده‌شده در پروژه‌های جدید، در ارتباط با شاخص‌های مالی محاسبه‌شده یعنی NPV، IRR و همچنین در ارتباط با کمبود سرمایه در دوران احداث و بهره‌برداری، می‌باشند. بنابراین می‌توان این خطاها را در قالب خطاهای مرتبط با شاخص NPV، خطاهای مرتبط با شاخص IRR و خطاهای مرتبط با کمبود سرمایه طرح دسته‌بندی کرد. در ادامه علل بروز هر یک از خطاها در هر دسته، بررسی شده و راهکارهایی جهت رفع آن‌ها ارائه شده است. خطاهای مرتبط با شاخص NPV  خطای 101 – NPV کل سرمایه‌گذاری منفی است!  خطای 104- NPV کل حقوق صاحبان سهام منفی است! نرم‌افزار کامفار در راستای پیش‌بینی و محاسبه شاخص‌های مالی، به ازای هر یک از سهامداران و یا در صورتی‌که پروژه مشارکتی باشد، به ازای هر شریک و نیز برای کل سرمایه‌گذاری، جداول جریانات نقدی را در دوره‌های ساخت و بهره‌برداری پیش‌بینی می‌کند و با توجه به اطلاعات جداول تهیه‌شده، شاخص‌های مالی مربوط به هر کدام را به‌صورت مجزا محاسبه می‌کند و برای تصمیم‌گیری در اختیار کاربر قرار می‌دهد. نرم‌افزار کامفار برای محاسبه شاخص NPV، ارزش فعلی خالص هزینه‌ها و درآمدهای پیش‌بینی‌شده برای سال‌های احداث و بهره‌برداری را برای کل سرمایه‌گذاری و همچنین برای صاحبان سهام و شرکا با استفاده از نرخ تنزیلی که از جانب کاربر در شاخه تنزیل برای هر کدام تعریف‌ شده است، در هر سال محاسبه و با یکدیگر جمع جبری می‌نماید. حال اگر ارزش فعلی خالص سرمایه‌گذاری برای کل سرمایه‌گذاری (NPV کل سرمایه‌گذاری) منفی گردد، نرم‌افزار کامفار خطای شماره 101 و در صورتی‌که این شاخص برای کل حقوق صاحبان سهام (NPV کل حقوق صاحبان سهام) منفی باشد، نرم‌افزار کامفار خطای شماره 104 را نشان می‌دهد. با استفاده از این خطا، نرم‌افزار به کاربر اعلام می‌نماید که براساس شاخص NPV محاسبه شده، اجرای طرح از توجیه مالی برخوردار نمی‌باشد. یکی از موثرترین عوامل در منفی شدن NPV، نرخ تنزیل می‌باشد. در اصل خطای شماره 101 زمانی رخ می‌دهد که نرخ تنزیل کل سرمایه‌گذاری ثبت شده توسط کاربر در شاخه تنزیل (Discounting)، بزرگ‌تر از نرخ بازده داخلی (IRR) محاسبه شده طرح باشد که این امر نیز بر عدم توجیه‌پذیری طرح صحه می‌گذارد و اگر نرخ تنزیل کل

 

در حالت کلی 11 نوع خطا در نرم افزار کامفاروجود دارد که در دو دسته تقسیم بندی می شود.

• پروژه های جدید و ایجادی | خطاهای ۱ ، ۲ ، ۳ ، ۴ ، ۵ ، ۶ ، ۷ ، ۸ ، ۱۱
• پروژه های بهسازی ، نوسازی و توسعه ای | خطاهای ۹ و ۱۰

همان گونه که در ویدئوهای آموزشی کامفار اشاره شد، در حین ورود اطلاعات به نرم افزار کامفار، ممکن است خطاهایی رخ دهد و نرم افزار خطاها را نمایش دهد. در این حالت در نوار ابزار علامت (!) به رنگ قرمز تبدیل می شود. در این مطلب به شرح کامل خطاها و روش های رفع آنها پرداخته شده است.

لیست خطاهای پروژه های جدید و ایجادی | New project

• خطای 1 NPV- کل سرمایه گذاری منفی است.
• خطای 2 IRR- کل سرمایه گذاری یافت نشد.
• خطای 3 IRR- تعدیل شده کل سرمایه گذاری یافت نشد.
• خطای 4 NPV- کل حقوق صاحبان سهام منفی است.
• خطای 5 IRR- کل حقوق صاحبان سهام یافت نشد.
• خطای 6 IRR- تعدیل شده کل حقوق صاحبان سهام یافت نشد.
• خطای 7 – فاز ساخت – سرمایه خودکار به دلیل کمبود وجوه ایجاد شد.
• خطای 8 – فاز تولید – برداشت خودکار از بانک به دلیل کمبود وجوه
• خطای 11- فاز بهره برداری – کسری وجوه از طریق کاهش توزیع سود تامین شد.

خطاهای ۱ و ۴ و چگونگی رفع آنها:

این دو خطا مربوط به ارزش فعلی خالص از دید پروژه و حقوق صاحبان سهام است. نرم افزار کامفار در راستای پیش بینی و محاسبه شاخص های مالی، به ازای هر یک از سهامداران و یا در صورتی که پروژه مشارکتی باشد به ازای هر شریک و نیز برای کل سرمایه گذاری، جداول جریانات نقدی را در دوره های ساخت و بهره برداری پیش بینی می کند و با توجه به اطلاعات جداول تهیه شده، شاخص های مالی مربوط به هر کدام را به صورت مجزا محاسبه می کند و برای تصمیم گیری در اختیار کاربر قرار می دهد.باید به این نکته توجه داشت که خطاهای مربوط به NPV با شماره های ۱ و ۴ اعلام می شود و در صورتی که حتی NPV مربوط به هر شریک نیز منفی باشد خطایی جز این دو (خطای ۱ و ۴) از نرم افزار اعلام نمی گردد.

• E101-NPV on total investment is negative!: خطای 1 NPV- کل سرمایه گذاری منفی است.
• E104 – NPV on total equity capital is negative!: خطای 4 NPV- کل حقوق صاحبان سهام منفی است.

اگر نرخ تنزیل کل سرمایه گذاری ثبت شده در فیلد Discounting بیشتر از نرخ بازده داخلی طرح (IRR) باشد، بدین مفهوم است که نرخ بازده داخلی طرح (IRR) کمتر از نرخ تنزیل کل سرمایه گذاری مورد انتظار کاربر است و این امر منجر به بروز خطای ۱ می شود.باید توجه داشت که نرخ تنزیل کل سرمایه گذاری و نرخ تنزیل کل حقوق صاحبان سهام که در فیلد Discounting تعریف می شود، توجیه پذیری طرح را فقط از تاثیرگذاری بر شاخص NPV ارزیابی می کند و هیچ نقشی در محاسبه IRR کل سرمایه گذاری و IRRE طرح ندارد.نرخ تنزیلی که در این فیلد Discounting وارد می گردد در صورت لزوم قابل تغییر است، زیرا نرخ محاسبه شده ای نیست و کاربر با توجه به اطلاعات طرح آن را وارد کرده است. در صورتی که نرخ های بازده داخلی (IRR و IRRE) کاملا محاسبه شده اند. نرخ تنزیل اختصاص داده شده روی آنها بی اثر است، یعنی نمی توان آنها را هم ردیف نرخ تنزیل وارد شده دانست و تنها این دو با هم مقایسه می شوند.خطاهای ۱ و ۴ در صورتی که به علت غیر قابل توجیه بودن طرح رخ نداده باشند و صرفاْ ناشی از کم دقتی در وارد کردن داده ها در نرم افزار باشند را می توان از طریق موارد مندرج در جدول برطرف کرد.

روش های حذف خطاهای ۱ و ۴:

• کاهش نرخ تنزیل کل سرمایه گذاری به میزانی کمتر از نرخ بازده داخلی طرح
• کاهش نرخ تنزیل کل حقوق صاحبان سهام به میزانی کمتر از نرخ بازده داخلی طرح
• کاهش هزینه های ثابت سرمایه گذاری
• کاهش مبلغ سرمایه در گردش
• افزایش قیمت فروش محصول
• افزایش حجم تولید محصول
• کاهش هزینه های تولید دوران بهره برداری
• کاهش طول دوره ساخت
• افزایش طول دوره بهره برداری
• تعریف قیمت فروش بالا برای اقلام هزینه های ثابت سرمایه گذاری
• لحاظ نمودن یارانه فروش به منظور افزایش درآمد در صورت واجد شرایط بودن طرح
• اختصاص درصدی از موجودی نقد به سپرده های کوتاه
• تعریف معافیت های مالیاتی در صورتی که معافیت شامل حال پروژه قرار بگیرد
• تعریف ذخایر سرمایه گذاری
• در نظر گرفتن ذخایر استهلاک
• افزایش درصد تسهیلات بانکی به منظور اصلاح ارزش خالص فعلی صاحبان سهام
• کاهش نرخ سود بانکی به منظور اصلاح ارزش خالص فعلی صاحبان سهام

 خطاهای ۲ ، ۳ ، ۵ و ۶ و چگونگی رفع آنها:

IRR نشان دهنده سوددهی پروژه است. اعلام خطاهای مربوط به شاخص IRR به هیچ وجه به مفهوم توجیه ناپذیری پروژه نیست و نمی توان علت بروز خطا را پایین بودن نرخ سود پروژه دانست. در اصل نرم افزار هشدار می دهد که شاخص IRR طرح یافت نشده، یعنی نرم افزار نتوانسته این شاخص را برآورده کند.

• E102- IRR on total investment not found!: خطای 2 IRR- کل سرمایه گذاری یافت نشد.
• E103- Modified IRR on total investment not found!: خطای 3 IRR- تعدیل شده کل سرمایه گذاری یافت نشد.
• E105 – IRR on total equity capital not found!: خطای 5 IRR- کل حقوق صاحبان سهام یافت نشد.
• E106 – Modified IRR on total equity capital not found!: خطای 6 IRR- تعدیل شده کل حقوق صاحبان سهام یافت نشد.

علت یافت نشدن نرخ بازده داخلی برای طرح:

گاهی جداول جریانات نقدینگی پروژه در طول دوره ساخت و دوره بهره برداری منفی است و یا در سال های ابتدای منفی و در سال های انتهایی دوره ی بهره برداری مثبت است. این مساله زمانی اتفاق می افتد که درآمد حاصل از فروش محصول نتواند جواب گوی هزینه های ثابت سرمایه گذاری و هزینه هـای تولید باشد.منفی بودن جریانات نقدینگی در دوره ساخت امری عادی است، زیرا در طی این دوران هیچ تولید و در نهایت هیچ درآمدی عاید طرح نمی شود و در این دوران برای ساخت طرح، به هزینه های ثابت سرمایه گذاری نیاز است که به صورت منفی در جدول جریانات نقدینگی مشاهده می شود.در حالی که در دوران بهره برداری، همراه با تولید و فروش محصول و یا ارائه خدمات پیش بینی شده برای طرح و در نهایت کسب درآمد، هزینه های تولید پوشش داده می شوند و رقمی به عنوان سود خالص سالیانه به دست می آید که بر این اساس جریانات نقدینگی باید مثبت شود. البته در برخی مواقع که درآمد ناشی از طرح تا انتهای دوران بهره برداری نیز توانایی بازپس دهی هزینه های سرمایه گذاری و هزینه های دوران بهره برداری را نداشته باشد، شرایطی ایجاد می شود که نمی توان برای آن نرخ بازده داخلی را محاسبه کرد.در مواقعی که جریانات نقدی عددی منفی باشند، به سبب ناتوانی در محاسبه نرخ بازده داخلی، کامفار این خطا را اعلام می کند که نرخ بازده داخلی یافت نشد. زمانی که طول دوره ساخت کم باشد، ممکن است به دلیل بازدهی بالای پروژه، درآمد حاصل از فروش میزانی قابل توجه باشد و در سال اول دوران احداث، تمامی هزینه های سرمایه گذاری پروژه توسط درآمد پروژه پوشش یابد و جدول جریانات نقدینگی از آغاز مثبت باشد.در شرایطی نیز هزینه های سرمایه گذاری در قیاس با درآمد میزانی بسیار اندک است و در این مورد نیز نرخ بازده داخلی بالا و جلوه گر است. حالت های مذکور خلاف حالت اول است که جریانات نقدینگی طرح منفی است، اما در این مورد نیز خطاهای مربوط به IRR دوباره ظاهر می شوند.

اثر خطاهای غیر عمد:

خطاهای غیر عمد ممکن است میزان درآمد طرح را چنان افزایش دهند که نرخ بازده داخلی عددی نجومی شود و یا اینکه میزان درآمد را به حدی پایین آورند که همه جریانات نقدینگی منفی شود. این قضیه در مورد هزینه ها نیز امکان دارد و پایین و یا بالا بودن هزینه های سرمایه گذاری و یا تولید منجر می شود که جریانات نقدینگی همه منفی و مثبت شوند و خطاهای IRR بروز کند.NPV مثبت، پروژه را به صورت سرابی درآمدزا نشان می دهد و NPV منفی حاصل از ورود اطلاعات غلط غیر عمد باعث می گردد که طرح به صورت مجازی زیان ده جلوه کند. برای رفع خطاهای مربوط به IRR در شرایطی که NPV منفی باشد، می توان از جدول و در صورتی که NPV مثبت باشد باید خلاف عملیات همین جدول اعمال شود.

روش های حذف خطاهای ۲، ۳، ۵ و ۶:

• کاهش هزینه های ثابت سرمایه گذاری
• کاهش مبلغ سرمایه در گردش
• افزایش قیمت فروش محصول
• افزایش میزان تولید محصول
• کاهش هزینه های تولید دوران بهره برداری
• کاهش طول دوره ساخت
• افزایش طول دوره بهره برداری
• تعریف قیمت فروش بالا برای اقلام هزینه های ثابت سرمایه گذاری
• تعریف یارانه فروش به منظور افزایش درآمد در صورت امکان
• اختصاص درصدی از موجودی نقد به سپرده های کوتاه مدت
• تعریف ذخایر سرمایه گذاری
• تعریف ذخایر استهلاک
• کاهش نرخ بهره بانکی به منظور اصلاح IRRE
• تعریف معافیت های مالیاتی در صورت امکان
• افزایش درصد تسهیلات بانکی به منظور اصلاح IRRE

خطاهای ۷ ، ۸ و ۱۱ و چگونگی رفع آنها:

هزینه های ثابت سرمایه گذاری در دوران ساخت در فیلد منابع تامین مالی از طریق حقوق صاحبان سهام (سرمایه پرخطر) و یا وام های دریافتی به صورت کوتاه مدت و بلند مدت از بانک تامین می شود. در صورتی که این هزینه ها از این طریق جبران نشوند خطای ۷ بروز می کند.

نکته مهم:

با ایجاد خطاهای ۷ و ۸ کمبود سرمایه با برداشت خودکار از بانک نرم افزار جبران و محاسبات بر اساس آن انجام می شود. با وجود خطاهای ۷ و ۸ شاخص های مالی محاسبه شده پروژه مانند IRR و NPV از سوی نرم افزار برآورد و اعلام می شود اگر خطاهای مذکور رفع شوند، شاخص های محاسبه شده تغییری نکرده و همان قبلی ها خواهند بود.بنابراین این خطاها هشدار می دهند که منابع و مصارف را به شیوه درستی تراز کنید تا جدول منابع تامین مالی نتایج خروجی به درستی تنظیم شود. خطای ۸ نیز زمانی بروز می کند که درآمد حاصل از فروش به حدی نباشد که مخارج تولید را تامین کند. خطای ۱۱ نیز به دلیل کم دقتی و یا عدم صحت برابری نرخ تسعیر ارز در فیلد واحد های پولی به وجود می آید. روش های حذف خطا های ۷ ، ۸ و ۱۱ در جدول آمده است.

روش های حذف خطاهای ۷، ۸ و ۱۱:

• افزایش درآمد حاصل از فروش طرح
• کاهش هزینه تولید محصولات به حدی کمتر از درآمد حاصل از فروش
• افزایش طول دوران بازپرداخت اقساط تسهیلات بانکی و اعتباری
• کاهش نرخ بهره تسهیلات
• افزایش پول محلی در مقابل تسعیر ارز خارجی
• افزایش هزینه ها با ارز خارجی

مرور خطاها :پس از بخش مرور صفحات بین پروژه، به آخرین بخش از آموزش نرم افزار کامفار پروژه محور می رسیم. در این بخش به بررسی چگونگی مرور خطاها پرداخته شده است. در برخی از مواقع مشاهده می شود که پروژه با خطاهایی مواجه می شود که بایستی برای رفع آنها اقدام نمود.زمانی که این آیکن غیر فعال باشد، یعنی پروژه مورد نظر، بدون خطا است و خطایی در ورود داده های آن رخ نداده است. در ادامه برای توضیح این بخش از پروژه ای استفاده شده است که دارای خطا می باشد زیرا پروژه پوشاک بدون خطا اجرا شد.مشاهده می شود که پس از انتخاب آیکن «مرور خطاها» پنجره مربوط به خطا های رخ داده شده، نمایش داده می شود. در حالت کلی می توان گفت که:

• خطای ۱ و ۴ مربوط به npv سرمایه گذاری و سهامداران می باشد.
• خطای ۲و ۳و ۵ و ۶، مربوط به irr می شوند.
• خطای ۷ و ۸ و ۱۱ مربوط به فاز ساخت و تولید و کمبود وجه می باشند.

 خطاهای پروژه‌های بهسازی ، نوسازی و توسعه | Expansion Projectsخطای 109- مانده‌های اول دوره تراز نمی‌باشد- ایجاد زیان! | تراز ابتدایی تراز نمی‌باشد. E109 – Starting balance not balanced – loss generated! خطای 110- مانده های اول دوره تراز نمی‌باشد- ایجاد ذخیره! | تراز ابتدایی تراز نمی‌باشد. E110 – Starting balance not balanced – Reserves generated! در پروژه‌های نوسازی و بهسازي (توسعه‌)، نرم‌افزار کامفار برای اینکه نشان دهد، تراز ابتدایی طرح تراز هست یا خیر، دو خطای 109 و 110 را طراحی کرده است.علت بروز خطاي ۹: در پروژه‌های توسعه‌، چنانچه میزان دارایی کمتر از میزان سرمایه و بدهی طرح باشد، یا به عبارت دیگر چنانچه سمت راست ترازنامه کمتر از سمت چپ ترازنامه باشد، در این حالت چون کامفار در زمان ایجاد ترازنامه نمی‌تواند این دو طرف را با هم برابر کند، خطای 109 را نمایش می‌دهد. در واقع به کاربر اعلام می‌کند که تراز ابتدایی، تراز نمی‌باشد و آورده صاحبان سرمایه و یا بدهی، از دارایی‌های طرح بیشتر است. پس کامفار فرض می‌کند که طرح در طول دوران بهره‌برداری دارای زیان انباشته می‌باشد. به عنوان مثال، چنانچه زمين به قيمت ۱۰۰۰ واحد پولي خريداري شده باشد، و صاحبان سرمايه نيز مبلغ ۱۲۰۰ واحد پولي در اين طرح وارد كرده باشند، در اينصورت، هنگام محاسبه ترازنامه، دو طرف ترازنامه مساوي نبوده و ۲۰۰ واحد پولي سوخت شده است. در اين حالت اگر دستور انجام محاسبات به كامفار داده شود، با خطاي ۹ مواجه مي‌شويم، كه حاكي از آن است كه تراز افتتاحيه تراز نيست و آورده صاحبان سرمايه و بدهي از دارايي طرح بيشتر است. لذا فرض بر اين است كه طرح در طول زمان داراي زيان انباشته است. به همين دليل، كامفار در ترازنامه، سطري به‌نام زيان انباشته قابل انتقال به سال‌هاي آتي (Accumulated losses brought forward) ايجاد مي‌كند كه تفاوت سرمايه و بدهي از دارايي است.علت بروز خطاي ۱۰: خطاي ۱۰ درست برعكس خطاي ۹ است. يعني اگر دارايي طرح از سرمايه و بدهي بيشتر باشد، در اين‌ صورت كامفار هشدار مي‌دهد كه مانده‌هاي اول دوره تراز نمي‌باشد و طرح داراي سود انباشته است. بنابراين در ترازنامه، سطري به‌ نام ذخاير سود انباشته اول دوره (Reserves, retained profit brought to) ايجاد مي‌شود.