شهرک صنعتی به انگلیسی Industrial Estate یا Industrial park به شهرکی در فاصله حداقل ۲۰ کیلومتری از شهر اصلی گفته می‌شود که فقط شامل تعدادی کارخانه و کارگاه تولیدی می‌شود. مانند: شهرک صنعتی تهران، کرج یا سمنان. منطقه‌ای است که به منظور توسعه صنعتی و متمرکز شدن تولیدات صنعتی در نظر گرفته شده است.
هدف از تشکیل شهرک صنعتی، گسترش صنعت کشور خارج از منطقه های شهری کشور است تا تاثیرات منفی بار صنعتی بر ساکنین شهری را کاهش دهد، آلایندگی ها را کم کند و با امکان دسترسی راحت به مسیر حمل و نقل، کمترین بار ترافیکی را در منطقه های شهرنشین به وجود آورد.
تاریخچه شهرک های صنعتی
- اولین نمونه های تجمعات صنعتی در انگلستان و آمریکا در اوایل قرن اخیر با مالکیت خصوصی و به منظور استفاده های تبلیغاتی و مستغلاتی به وجود آمده اند، مانند منطقه صنعتی و تولیدی مرکز شیکاگو که نزدیک به خطوط راه آهن شیکاگو احداث گردید و در نتیجه مخارج حمل و نقل کالاها به بازار مصرف را مستقیما عاید خط راه آهن شیکاگو نمود.
- در شهرک های صنعتی اولیه که در سال های رکود اقتصادی دهه 1930 و پس از جنگ جهانی دوم به وجود آمدند، احداث آنها با برنامه ریزی و سیاست های متعددی انجام میشد که سوددهی، کمترین موضوع مورد نظر بوده است. این شهرک ها به منظور ایجاد اشتغال در نقاطی که بیشتر از رکود اقتصادی پس از جنگ جهانی دوم رنج برنده اند، پایه گذاری شده است و دولت انگلستان به منظور گسترش صنایع در سراسر کشور اقدام به احداث شهرهای صنعتی جدید کرد. ایجاد این شهرک ها عامل صرفه جویی در زمینه تامین تاسیسات زیربنایی برای صنایع، معافیت های مالیاتی و اجاره بها و مشکلات و مخارج ساختمانی بوده است.
- در کشورهای در حال توسعه آسیا نیز به عنوان مثال از سیلان (سریلانکا)، هند، پاکستان، نپال، مالزی، تایلند و امارات متحده عربی می توان نام برد. به منظور نیل به هدف توسعه و رشد صنعتی و مدرنیزه شدن صنایع کوچک و متوسط در این کشورها اقدام به ایجاد مناطق یا نوشهرهایی صنعتی کردند.
- در ایران اولین واحدهای صنعتی در میانه های دهه 30 به میان آمد که با شکست روبرو شد. با این وجود آرمان تاسیس نواحی صنعتی همچنان تداوم پیدا کرد و به طور جدی تری دنبال شد و طرح ایجاد سه ناحیه صنعتی به تصویب رسید. به دنبال آن در مرداد سال 1341 در پی درخواست دولت ایران، سازمان ملل یکی از کارشناسان خود را برای مطالعات مقدماتی تشکیل یک ناحیه صنعتی نمونه و مشاور فنی به ایران فرستاد. نتایج این تحقیقات به انتخاب ناحیه صنعتی در بندر انزلی و اهواز منتهی شد. مطلب قابل توجه در این مطالعات این بود که تهران به دلیل «سیاست تمرکز زدایی» از میان گزینه های انتخابی به کنار گذاشته شده بود. به همین علت مشخص شد که ایده محافظت از شهر تهران در مقابل هجوم جمعیت تا دهه 30 شمسی به اصلی مهم در برنامه ریزی شهری و منطقه ای تبدیل شده بود. در نتیجه ساخت و اسکان شهرک های صنعتی در اطراف تهران باید بر اساس همین سیاست گذاری باشد.
- در سال ۱۳۴۶ به منظور ایجاد تمرکز در صنایع تولیدی حدود ۹۰۰ هکتار از اراضی معروف به مزرعه اریک واقع در ۱۴۰ کیلومتری شمال غربی تهران و ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی قزوین به منظور احداث اولین شهر صنعتی ایران به نام شهرصنعتی البرز برگزیده شد.
اهداف شهرک های صنعتی
- سیاستگذاری، برنامه ریزی و گردآوری برنامه های راهبردی جهت تشکیل و توسعه شهرک های فناوری، مراکز خدمات فناوری و کسب و کار و مجتمع های فناوری اطلاعات و خدمات نرم افزاری.
- آسان کردن و تشویق به دلیل ایجاد زیرساخت های سخت افزاری و نرم افزاری با هدف رقابت پذیری شرکت ها و موسسات دانش بنیان.
- حمایت از تحقیقات کاربردی و توسعه ای در واحد های صنایع کوچک.
- آسان سازی، تشویق و زمینه سازی در راستای ایجاد پیوند مناسب و ساماندهی بین صنایع کوچک، متوسط و بزرگ.
- برنامه ریزی فراگیر برای تسهیل و تشویق صنایع کوچک برای تبدیل شدن به صنایع متوسط و بزرگ.
- سیاست گذاری، برنامه ریزی و تلاش برای ساماندهی زنجیره تامین صنایع.
- همکاری با دستگاه های اجرایی تامین کننده زیربناها و خدمات مورد نیاز شهرک ها و نواحی صنعتی مثل وزارت نیرو، نفت، راه و شهرسازی، جهاد کشاورزی و …
- برنامه ریزی بابت توانمندسازی نیروی انسانی و پشتیبانی از برنامه های تامین نیروی انسانی متخصص و متبحر مورد نیاز صنایع.
- پشتیبانی از توسعه بازار و همکاری های فنی و اقتصادی بین صنایع کوچک کشور با بقیه کشورها.
- زمینه سازی بابت پیشرفت و گسترش صادرات محصولات و خدمات تولید و ایجاد شرایط مناسب برای فعالیت شرکت های تخصصی بخش غیر دولتی با هدف و توسعه واردات و صادرات.
- مدیریت تامین منابع مالی و سرمایه گذاری مورد نیاز،کوشش برای تامین وثیقه صنایع کوچک از راه صندوق های ضمانت سرمایه گذاری.
- به وجود آوردن زمینه های لازم برای راه اندازی، هدایت و توسعه سرمایه گذاری های بخش خصوصی، سیاستگذاری و برنامه ریزی در تدوین شرح خدمات، دستورالعمل ها و ضوابط در پیش نویس آئین نامه ها برای ایجاد و توسعه شهرک ها و نواحی صنعتی و نظارت بر آنها.
انواع شهرک های صنعتی
1. شهرک صنعتی تحقیقاتی
- این شهرک ها معمولا در کنار دانشگاه ها احداث می شوند
- فعالیت های تحقیقی و توسعه صنعتی و برنامه های تحقیقاتی صنعت های مختلف را در برمیگیرند
- در این شهرک ها واحدهای صنعتی و تولیدی اجازه فعالیت ندارند
2. شهرک صنعتی پرورشگاهی
- این شهرک ها بخش های تازه تاسیس را در خود جای می دهد
- محیطی را برای پایدار ماندن این گونه صنایع تازه تاسیس در مراحل اولیه رشد آن ها مهیا می کند تا در مراحل انتقالی رشد، از مرحله ای به مرحله دیگر نیازمندی های فضایی خود را به دست آورند
3. شهرک صنعتی تک رشته ای
- در این شهرک صنایع با فعالیت های مشابه و یکسان برقرار هستند
- این طور شهرک ها امتیازاتی مانند همکاری در زمینه فنی و آموزش حرفه ای، تهیه و خرید گروهی و دسته جمعی مواد خام و اولیه مورد نیاز صنعت های مستقر در شهرک ها را دارند
4. شهرک صنعتی عملکردی یا زنجیره ای
- در این شهرک ها فعالیت صنایع موجود با یک صنعت خاص ارتباط دارد به طوری که هر کدام از واحدهای تولیدی کوچک، وظیفه ها و کارکردهای خاص و قسمتی از آن صنعت خاص را بر طبق تقسیم کار بین آن ها انجام می دهند
5. شهرک صنعتی ترکیبی (چند منظوره)
- شهرک هایی با صنعت های متنوع و فعالیتهای مختلف که از لحاظ عملکرد ارتباط مستقیمی با یکدیگر ندارند
- این شهرک ها شایع ترین نوع شهرک ها به حساب می آیند
جهت کسب آشنایی بیشتر به سایت زیر مراجعه فرمائید.
هنوز دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.