سرمایه‌گذاری در دارایی‌ها از عوامل مختلفي تأثير مـي‌پـذيرد كـه شـناخت ايـن عوامـل در ارزيـابي، شناسايي و تعيين سطح بهينه سرمايه‌گذاری و تصمیم‌گیری در مورد آن‌ها اهميت دارد. یکی از این عوامل شرایط کلان اقتصادی است، به طوریکه این عامل سبب می‌شود پیش‌بینی دريافتی‌هاي آينده و ارزش‌گذاری دارایی با مشکل مواجه شود. از طرف دیگر سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در یک دارایی مالی یا تصمیم‌گیری در مورد یک مسئله مالی نیاز به ارزش‌گذاری دارایی دارند. اما در یک شرایط اقتصادی نامطلوب (تورمی) به دلیل نامشخص بودن اطلاعات در خصوص قيمت‌هـا، هزينـه‌هـای آینده و… برای تعیین جريان‌هاي نقدي دارایی نیاز است نااطمینانی‌های به وجود آمده نیز لحاظ شود. پس در نتیجه کارشناسان قبل از ارزش‌گذاری دارایی‌ها باید مطالعاتی در خصوص شرایط کلان اقتصاد انجام دهند و عواملی که در تعیین ارزش دارایی تاثیر‌گذار هستند را شناسایی کنند. زیرا تغییر شاخص‌های اقتصادی سبب افزایش نااطمینانی شده و ارزش داریی‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

مطالعه شرایط اقتصادی

همان‌طور که در مقاله‌های قبلی بیان شد پس از بازدید طرح و گذراندن مراحل آن، کارشناسان ارزش‌گذاری باید، به مطالعه تاثیر شرایط محیطی در تعیین ارزش دارایی بپردازند. اولین قدم در مرحله جدید بررسی شرایط کلان اقتصادی و نااطمینانی‌های ایجاد شده از طریق آن است. برای این منظور ابتدا باید مشخص شود:

  • چه متغیر‌هایی سبب ایجاد نااطمینانی و تاثیرگذاری بر ارزش‌ دارایی‌ها می‌شوند؟

به‌طورکلی نااطميناني زماني بروز مي‌يابد كه اتفاق‌هاي آينده نامشخص است يا احتمـال وقـوع آن‌هـا پـيش‌بينی‌پـذير نيست. متغيرهاي اقتصادي نظير تورم، نرخ بهره، نرخ ارز، رشد اقتصادي و سياست‌هاي پولي و مـالي که دولت‌ها اتخاذ می‌کنند به دلیل ماهیتی خود آینده‌ی مبهمی دارند. به همن دلیل این متغیر‌ها در سرمايه‌گذاري داریی‌ها تاثیر‌گذار هستند. شاید برای شما جالب باشد که چه‌طور این سیاست‌ها بر ارزش شرکت‌ تاثیر دارند.

برای پاسخ به این سوال از یکی از روش‌های مرسوم ارزشیابی تحت عنوان تنزیل جریان نقدی آزاد استفاده می‌کنیم. مطابق روش تنزيل جريان‌های نقدي، تصميم‌هاي سرمايه‌گذاري بر مبناي خالص ارزش فعلي دارایی صورت مي‌گيرد. بر اين اساس، جريان‌هاي نقدي که در آینده، دارایی مورد نظر بدست خواهد آورد، برآورد شده و بر اساس نرخ مشخصی (میانگین وزنی هزینه سرمایه) تنزيـل مي‌شود. سپس با توجه به هدف ارزش‌گذاری ارزش بدست آمده مبنای تصمیم‌گیری خواهد بود.

اما نکته‌ای که باید به آن توجه کرد بحث وجود نااطمینانی‌های بازار و تغییر وضعیت آن در طول زمان است، بطوریکه تغییر هر یک از موارد بیان شده در ابتدای متن سبب می‌شود، تخمين جريان‌هاي نقدي آینده تغيير کند. مثلا در یک شرایط تورمی به دلیل نامشخص بودن اطلاعات در خصوص قيمت‌هـای مواد اولیه، میزان فروش و … جریان‌های نقدی که باید برآورد شود تابعی از شرایط نااطمینانی خواهد شد. در چنین شرایطی نیاز است کارشناسان مالی برای جلوگیری از ضرر و زیان‌های احتمالی میزان سودی که سرمایه‌گذاران از طریق سرمایه‌گذاری بدست خواهند آورد را برآورد کنند. به همین منظور نیاز است شرایط هر یک از متغیر‌های کلان بررسی و برآورد شود. این امر سبب می‌شود در هنگام تغيير ناگهاني وضعيت بازار، سرمایه‌گذاران با تجزیه و تحلیل‌های انجام شده اقدامات لازم برای کاهش زیان‌های احتمالی را در نظر بگیرند. حتی از شرایط به وجود آمده به نفع خود استفاده کنند.

علاوه بر اين، عوامل مانند: سـاختار سياسـی، قيمـت نفـت، بي‌ثباتي در سياستگذاري‌هاي اقتصادي و نوسان شديد در متغيرهاي اقتصادي ، نيز سهم مهمي در نااطميناني فضاي اقتصادي كشور دارد. در نتیجه کارشناسان قبل از ارزش‌گذاری باید فهم عمیقی از فضای کلان اقتصادی داشته باشند و با سناریوبندی‌ اثر این نااطمینانی را کاهش دهند.

منابع مطالعه شرایط کلان اقتصادی در ایران

برای فهم وضعیت کلان اقتصادی ایران باید اطلاعات خام و گزارش‌های منابع مختلف را مورد بررسی قرار داد. در یک دسته‌بندی کلی منابع داخلی برای مطالعه شرایط کلان اقتصادی شامل، بانک مرکزی، مرکز آمار ایران، اتاق بازرگانی، مرکز پژوهش‌های اقتصادی، مرکز پژوهش‌های مجلس و … می‌شود. همچنین منابع خارجی برای مطالعات شرایط کلان اقتصادی گزارش‌های بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول و … است.