تعریف سهام ممتاز
سهام ممتاز نوعی از سهام است که به دارندگان خود حقوق خاص و مزایایی اعطا می‌کند که با سهام عادی تفاوت دارد. این سهام ترکیبی از ویژگی‌های اوراق بدهی و حقوق صاحبان سهام است و به دلیل ویژگی‌های خاص خود، برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال ثبات و درآمد منظم هستند، جذاب است.
ویژگی‌های اصلی سهام ممتاز
سهام ممتاز به دلایلی همچون مزایای مالی و حقوق مشخص از سایر ابزارهای سرمایه‌گذاری متمایز است. در ادامه به برخی از ویژگی‌های مهم آن پرداخته می‌شود:
سود سهام ثابت
- سهام ممتاز معمولاً سود سهام ثابتی ارائه می‌دهد.
- این سود معمولاً به صورت درصدی از ارزش اسمی سهام مشخص می‌شود.
- پرداخت سود می‌تواند ماهانه یا فصلی باشد و به تصمیم هیئت مدیره بستگی دارد.
اولویت در دریافت سود
- سهامداران ممتاز پیش از سهامداران عادی سود خود را دریافت می‌کنند.
- در صورت مشکلات مالی شرکت، سهامداران ممتاز حق دریافت سود معوقه خود را دارند.
حق تقدم در زمان انحلال
- در صورت انحلال شرکت، سهامداران ممتاز پیش از سهامداران عادی به دارایی‌ها دسترسی دارند.
- با این حال، حقوق آنها پایین‌تر از دارندگان اوراق قرضه است.
انواع سهام ممتاز و ویژگی‌های آنها
سهام ممتاز بر اساس ویژگی‌های مختلفی دسته‌بندی می‌شود که در ادامه به برخی از آنها اشاره شده است:
1. سهام تجمعی
- در صورت عدم پرداخت سود، این سهام سود معوقه را جمع‌آوری می‌کند.
- شرکت موظف است ابتدا سود معوقه را پرداخت کند و سپس به سهامداران عادی سود دهد.
2. سهام قابل خرید
- شرکت می‌تواند این نوع سهام را پس از تاریخ معینی با قیمت اسمی بازخرید کند.
- این ویژگی برای مدیریت هزینه‌های مالی شرکت مفید است.
3. سهام قابل تبدیل
- امکان تبدیل این سهام به سهام عادی تحت شرایط خاص وجود دارد.
- این تبدیل ممکن است توسط شرکت یا سرمایه‌گذار انجام شود یا به‌صورت خودکار در تاریخ مشخصی صورت گیرد.
مزایای سهام ممتاز
سهام ممتاز برای سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها مزایای متعددی ارائه می‌دهد که می‌توان آنها را به دو دسته تقسیم کرد:
امتیازات مالی
- سود ثابت سهام: انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال درآمد پایدار هستند.
- اولویت در سود و دارایی‌ها: تضمین دریافت بازده پیش از سهامداران عادی.
امتیازات غیرمالی
- حق رأی مشروط: برخی سهام ممتاز در صورت عدم پرداخت سود سهام، حق رأی به صاحبان خود می‌دهد.
- انتخاب هیئت مدیره: در برخی موارد، دارندگان سهام ممتاز می‌توانند اعضای هیئت مدیره را انتخاب کنند.
مقایسه سهام ممتاز با سهام عادی
سهام ممتاز و عادی دو ابزار اصلی تأمین مالی هستند، اما تفاوت‌های مهمی با یکدیگر دارند:
| ویژگی | سهام ممتاز | سهام عادی |
|---|---|---|
| سود سهام | ثابت و تضمین‌شده | متغیر و وابسته به سود شرکت |
| حق رأی | معمولاً ندارد | دارد |
| پتانسیل رشد | کمتر | بیشتر |
| اولویت در سود | بالاتر | پایین‌تر |
کاربرد سهام ممتاز در شرکت‌ها
شرکت‌ها از سهام ممتاز برای اهداف مختلفی استفاده می‌کنند:
- افزایش سرمایه
- سهام ممتاز راهی مناسب برای جذب سرمایه‌های کلان بدون افزایش بدهی است.
- مدیریت ریسک اعتباری
- برخی شرکت‌ها به دلیل محدودیت‌های قانونی یا ریسک کاهش رتبه اعتباری، سهام ممتاز منتشر می‌کنند.
- جایگزینی اوراق بدهی
- برخی از انواع سهام ممتاز مانند “سهام اعتماد” عملکردی مشابه اوراق بدهی دارند.
خریداران اصلی سهام ممتاز
سهام ممتاز به دلیل ویژگی‌های خاص خود معمولاً توسط گروه‌های زیر خریداری می‌شود:
- سرمایه‌گذاران فردی: به دلیل پرداخت منظم سود و بازده ثابت.
- مؤسسات مالی: به دلیل مزایای مالیاتی خاص و امکان سرمایه‌گذاری کلان.
- شرکت‌های خصوصی و دولتی: برای تأمین منابع مالی بلندمدت.
نمونه‌ای از سهام ممتاز در عمل
فرض کنید شرکتی سهام ممتاز با نرخ 7% و ارزش اسمی 1000 دلار منتشر می‌کند. سرمایه‌گذار با خرید این سهام، سالانه 70 دلار سود دریافت می‌کند که معادل 17.50 دلار در هر سه ماه است. این سهام به دلیل رفتار مشابه اوراق قرضه برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال درآمد ثابت هستند، جذابیت زیادی دارد.
نتیجه‌گیری
سهام ممتاز به عنوان ابزاری ترکیبی از ویژگی‌های بدهی و سهام، گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذارانی است که به دنبال بازدهی مطمئن و حقوق مشخص هستند. با توجه به ویژگی‌هایی همچون اولویت در سود، قابلیت تبدیل و قابل خرید بودن، این نوع سهام می‌تواند برای شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران فرصت‌های متعددی ایجاد کند. استفاده از این ابزار مالی به مدیریت بهتر منابع مالی و جذب سرمایه‌گذاری کمک می‌کند.
