اوراق قرضه سبز چیست؟
اوراق قرضه سبز نوعی ابزار مالی با درآمد ثابت است که به طور ویژه برای تأمین مالی پروژه‌های مرتبط با محیط زیست و تغییرات اقلیمی طراحی شده است. این اوراق به دارایی‌هایی متصل هستند که توسط ترازنامه صادرکننده پشتیبانی می‌شوند و اغلب از همان رتبه اعتباری دیگر تعهدات مالی صادرکننده بهره‌مند می‌گردند. هدف اصلی این اوراق، تسهیل حرکت به سوی پایداری و حمایت از پروژه‌هایی همچون بهره‌وری انرژی، حمل‌ونقل پاک، و حفاظت از منابع طبیعی است.
تاریخچه اوراق قرضه سبز
آغاز و رشد اولیه
اوراق قرضه سبز برای اولین بار در دهه 2000 میلادی معرفی شد. بانک جهانی در سال 2008 اولین اوراق قرضه سبز را برای سرمایه‌گذاران نهادی صادر کرد. با وجود استقبال محدود اولیه، این ابزار مالی از سال 2012 رشد قابل‌توجهی را تجربه کرد. در سال 2016، اوراق قرضه سبز به لطف وام‌گیرندگان چینی و دیگر بازیگران بزرگ به 81 میلیارد دلار رسید.
شکوفایی در دهه 2010
در دهه 2010، این ابزار مالی گسترش بیشتری یافت. صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های مدیریت دارایی همچون Allianz SE، Axa SA، و BlackRock در حمایت از اوراق قرضه سبز نقش مهمی ایفا کردند. بر اساس گزارش مودی، تا سال 2017 ارزش انتشار این اوراق به 161 میلیارد دلار رسید.
پروژه‌هایی که توسط اوراق قرضه سبز تأمین مالی می‌شوند
اوراق قرضه سبز طیف وسیعی از پروژه‌ها را شامل می‌شوند:
- بهره‌وری انرژی: تأمین بودجه برای استفاده از فناوری‌هایی که مصرف انرژی را کاهش می‌دهند.
- حمل‌ونقل پاک: سرمایه‌گذاری در وسایل نقلیه برقی و حمل‌ونقل عمومی.
- کشاورزی پایدار و جنگلداری: حمایت از روش‌های کشاورزی دوستدار محیط زیست و حفاظت از جنگل‌ها.
- آب پاک و مدیریت منابع آبی: ارتقاء دسترسی به منابع آب سالم و پایدار.
- حفاظت از اکوسیستم‌ها: پروژه‌هایی برای جلوگیری از تخریب زیست‌بوم‌های زمینی و آبی.
مزایای مالیاتی اوراق قرضه سبز
یکی از ویژگی‌های برجسته اوراق قرضه سبز، مزایای مالیاتی آن است.
- معافیت مالیاتی: سرمایه‌گذاران اغلب از پرداخت مالیات بر درآمد حاصل از این اوراق معاف هستند.
- اعتبارات مالیاتی: برخی دولت‌ها مشوق‌هایی را ارائه می‌دهند که جذابیت سرمایه‌گذاری در این اوراق را افزایش می‌دهد.
این مزایا، سرمایه‌گذاران را ترغیب می‌کند تا در پروژه‌هایی که برای مقابله با تغییرات آب‌وهوایی طراحی شده‌اند، مشارکت بیشتری داشته باشند.
بازار اوراق قرضه سبز
آمار جهانی
بازار اوراق قرضه سبز طی دهه‌های اخیر به شدت گسترش یافته است:
- در سال 2020، ارزش انتشار جهانی این اوراق به 269.5 میلیارد دلار رسید.
- ایالات متحده با انتشار 50 میلیارد دلار در صدر جدول قرار گرفت.
- ارزش تجمعی اوراق قرضه سبز تاکنون از 1 تریلیون دلار فراتر رفته است.
بازیگران اصلی
بانک جهانی یکی از بزرگ‌ترین ناشران اوراق قرضه سبز است که تاکنون 14.4 میلیارد دلار برای 111 پروژه در سراسر جهان جمع‌آوری کرده است.
نمونه‌ای از پروژه‌های واقعی
یکی از پروژه‌های شاخص، پروژه برق‌آبی رامپور در هند است که توسط بانک جهانی تأمین مالی شد. این پروژه با تولید انرژی برق‌آبی کم‌کربن، از انتشار سالانه 1.4 میلیون تن دی‌اکسیدکربن جلوگیری می‌کند.
تفاوت اوراق قرضه سبز و دیگر اوراق مرتبط
اوراق قرضه آبی
اوراق قرضه آبی، زیرمجموعه‌ای از اوراق سبز هستند که بر پروژه‌های مرتبط با حفاظت از اقیانوس‌ها و منابع آبی تمرکز دارند. این پروژه‌ها شامل:
- شیلات پایدار
- حفاظت از صخره‌های مرجانی
- کاهش آلودگی‌های دریایی
اوراق قرضه اقلیمی
در حالی که اوراق قرضه اقلیمی و سبز اهداف مشابهی دارند، برخی کارشناسان اصطلاح اقلیمی را به پروژه‌هایی که مستقیماً بر کاهش کربن و مقابله با تغییرات آب‌وهوایی متمرکز هستند، اختصاص می‌دهند.
چگونه اوراق قرضه سبز کار می‌کند؟
این اوراق مشابه سایر اوراق قرضه عمل می‌کنند. ناشران برای تأمین مالی پروژه‌های زیست‌محیطی اوراق قرضه سبز را منتشر کرده و به سرمایه‌گذاران سود دوره‌ای پرداخت می‌کنند.
مزایای مالیاتی و بازدهی مناسب، این اوراق را به گزینه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذاران تبدیل کرده است.
نتیجه‌گیری
اوراق قرضه سبز ابزاری مؤثر برای تأمین مالی پروژه‌هایی است که تأثیر مثبت زیست‌محیطی دارند. با رشد آگاهی جهانی نسبت به تغییرات اقلیمی، انتظار می‌رود این بازار در سال‌های آینده توسعه بیشتری یابد. سرمایه‌گذاری در این اوراق نه تنها از نظر اقتصادی سودمند است، بلکه گامی مؤثر در جهت حفاظت از محیط زیست به شمار می‌آید.
