مدل سازی مالی BOT | قسمت ۲۷
مدل سازی مالی پروژه های BOT
برای قراردادهای تامین مالی پروژه امنیت مالی هریک از طرفین وابسته به عملکرد آتی پروژه می باشد. لذا انجام یک تحلیل جامع مالی از پروژه پیش از اقدام به سرمایهگذاری ضروری است.
این تحلیل معمولاً به وسیله مدل های کامپیوتری پس از ساعتهای متمادی کار مداوم و با تجزیه و تحلیل ریسک های مختلف پروژه صورت می گیرد. در این بخش به اصول قطعی که در تمام مدل های تامین مالی نقش اصلی را بر عهده دارند، پرداخته می شود. توجه به این نکته ضروری است که مدل مالی یک پروژه BOT جز دارایی های شرکت پروژه به حساب میآید و مبانی محاسبه آن به ندرت در اختیار عموم قرار می گیرد. در هر دو سوی میز مذاکره مربوط به یک قرارداد تامین مالی پروژه باید کارشناسان خبره مالی همواره حضور داشته باشند تا از خطاهای عمدی یا سهوی که می تواند توجیه پذیری مالی پروژه را زیر سوال ببرد، پرهیز گردد.
نیاز به مدل سازی
تامین مالی پروژه در اصل، فراهم آوردن سرمایه لازم برای انجام یک پروژه میباشد که بیشتر باید سودآوری آتی پروژه را تضمین نماید تا ترازنامه فعلی شرکت یا سایر فرآورده های موجود. در نتیجه تکمیل پروژه و عملکرد موفق و سودآوری آن نیاز به توجه ویژه از سوی تمام سرمایه گذاران و وام دهندگان دارد و این بدین معنی است که تمام عوامل موثر بر هزینه ها، سودها و منافع ناشی از پروژه در هنگام تعیین ساختار مالی آن باید به حساب آورده شوند. نتایج چنین تحلیلی میتواند در تعیین این امر که یک پروژه از لحاظ تحقق اهداف زیر موفق است یا نه کمک نماید:
– تعیین تصویری اولیه از نرخ داخلی بازگشت سرمایه (IRR)
– تشکیل یک ساختار مالی پایدار برای پروژه
– تضمین دادن به وام دهندگان و سرمایه گذاران از لحاظ جذابیت و امنیت کافی پروژه
برای تحقق این اهداف لازم است مدلی برای پردازش فهرست جامعی از فرضیات اولیه و تولید خروجی هایی که نمایانگر روابط پیش بینی شده و واقعی بین داده ها و مقادیر محاسبه شده باشد تهیه شود. با فراهم آمدن این مدل می توان به سرعت با تغییر اطلاعات ورودی نتایج متنوعی به دست آورد. در واقع مدل کامپیوتری حول یک حالت پایه ای شکل می گیرد و با تغییر ورودی ها، حساسیت مدل نسبت به حالت پایه مورد توجه قرار می گیرد.
هدف و کاربرد مدل سازی
با پیشرفت پروژه از مراحل ابتدایی سرمایهگذاری برای امکانسنجی تا مراحل تکمیل و فراهم آوردن تمام سرمایه، روابطی که در مدلسازی شکل میگیرند نیز تغییر یافته و گسترش پیدا می کنند:
– امکان سنجی اولیه برای سرمایه گذاری
در این مرحله مدل بر اساس اطلاعات اولیه نسبتا خام و فرضیات ساده شده مالی، تحلیلی اولیه از شرایط پروژه ارائه می نماید تا معلوم گردد آیا این پروژه ارزش پیگیری دارد یا خیر؟ خروجی مدل باید موارد زیر باشد:
– IRR اولیه پروژه
– تعیین سطح بازده مطلوب برای سودآوری
– حجم کلی بازگشت سرمایه که با فرض سطح سودآوری پیشبینی شده قابل دستیابی است
– مقادیر برآورد شده وام و سرمایه مورد نیاز پروژه
– تعیین ساختار مالی و حدود آن
پس از تصمیم گیری در مورد ادامه دادن پروژه بر اساس تحلیل های مقدماتی امکان سنجی، کار اصلی برای برپایی مدل مالی بهینه برای پروژه آغاز خواهد شد. به این منظور انواع مختلف سرمایه های بالقوه و مقادیر آنها، ساختار و سطوح سرمایه قابل پشتیبانی توسط گردش مالی پیش بینی شده مورد توجه قرار می گیرد. در این تحلیل از عواملی نظیر درصد پوشش وام و بازده سرمایه برای استخراج نسبت مناسب وام به آورده استفاده می شود.
هرگاه نتایج تحلیل منجر به تعیین ساختار مالی گردد، کار تفصیلی برای تعیین ابعاد مدل و قوت ساختار مالی با انجام تعدادی آزمون حساسیت صورت می گیرد. ابعاد مدل معمولا در حالتی به دست می آید که چند فرض نامطلوب توامان رخ دهد و در این حالت اطمینان حاصل می شود که سرمایه کافی برای تکمیل پروژه حتی در صورتی که اتفاقات داخل پروژه مطابق پیش بینی رخ ندهد، موجود است. در این حالت حتی ممکن است مدلی مورد نیاز باشد که بتواند مقادیر وام و تسهیلات لازم و تمرینات لازم برای سودآوری این تسهیلات را نیز تعیین کند.
– انعکاس مراحل پیشرفت مذاکرات در مدل
پیشرفت مذاکرات پروژه و مشخص شدن جزئیات بیشتری از کار، باید در ساختار مدل نیز لحاظ شود. این امر به نمودارهای مالی اجازه خواهد داد تا ساختار پروژه را در هر مقطع زمانی با دقت و به درستی منعکس نمایند. انجام آنالیز حساسیت به کمک مدل سازی انجام گرفته، این امکان را فراهم می آورد تا متغیرهایی که نتایج کلیدی را به شدت تحت تاثیر قرار می دهند، شناسایی گردند و مواردی که در اقتصاد پروژه نقش حیاتی دارند در ساختار قرارداد و در قسمت تخصیص ریسک های پروژه مورد توجه ویژه قرار گیرند.
همچنین در زمانی که مذاکرات مربوط به پروژه ادامه دارد، مدل باید بتواند طیفی از مقادیر و ساز و کارهای مالی را که باید در مراحل بعدی بر اساس میزان سرمایه گذاری مورد قبول قرار گیرد به طرفین مذاکره ارائه نماید.
– تهیه نمودارهای لازم برای ثبت پیشنهاد شرکت در مناقصه
اگر از مدل برای تهیه یک پیشنهاد مناقصه رقابتی استفاده شود، این مدل باید نمودارهای مربوط به نرخ تعرفه و سرمایه گذاری نهایی را به همراه محاسبات لازم در فراخوان مناقصه تولید کند. به منظور تولید ساختار نهایی مالی پروژه، مدل باید نمودارهای دقیقی از وضعیت این ساختار و اطلاعات به روز شده برای تامین سرمایه تولید نماید. در این حالت اغلب، نتایج حاصل از تحلیل حالت پایه با نتایج حاصل از چند حالت اساسی ترکیب می شوند. آنالیز حساسیت به دقت ساختار قرارداد بستگی دارد و معمولاً شامل یک “بدترین حالت” از نظر مالی که شامل تعدادی از فرضیات منفی است و یک “حالت منصفانه” که نشانگر ظرفیت مثبت قرارداد است، می باشد.
– استفاده در موافقتنامه وام
گاهی موافقتنامه وام شامل موارد و ملزوماتی است که تغییرات و کنترل های دوره ای بر اساس هزینه های به روز شده و سودها می باشد. نتایج چنین کنترل هایی ممکن است منجر به اعمال محدودیت هایی در تخصیص وام یا تسریع در بازپرداخت آن گردد. در اینگونه موارد یک نسخه تایید شده از مدل نهایی می تواند به عنوان بخشی از موافقتنامه وام گنجانده شود و در مواقع مشخص برای به دست آوردن نمودارهای لازم مورد استفاده قرار گیرد.
برگرفته از کتاب “قراردادهای BOT و کاربرد آن در قراردادهای زیربنایی ایران“
دیدگاهتان را بنویسید