ریسک بخش حمل و نقل جاده ای
– عدم کفایت حجم تعرفه
در پروژه های حمل و نقل جاده ای تخمین میزان ترافیک در دوره بهره برداری بسیار دشوار است. محقق نشدن ترافیک پیش‌بینی شده در زمان مناقصه ریسک های بزرگ را متوجه کل پروژه خواهد نمود. این ریسک از عمده ریسک های پروژه های حمل و نقل جاده ای است که به روش BOT اجرا می شوند.
– رقابت با سایر جاده‌های موجود در همان مسیر
وجود جاده های دیگر در همان مسیری که جاده پروژه اجرا می شود به ویژه اگر این جاده ها بدون عوارض یا با عوارض پایین باشند از دیگر ریسک های پروژه در طول حیات بهره برداری محسوب می شوند. این ریسک ممکن است منجر به کاهش سطوح تعرفه جاده‌ای شود به طوری که این سطح تعرفه در طول دوره امتیاز، سودآوری و درآمد مورد انتظار بانی را برآورده نسازد.
– محدودیت بر روی سطوح عوارض و افزایش قیمت‌ها
سطح عوارض و افزایش قیمت‌ها مربوط به استفاده از جاده‌ها ممکن است به دلیل ملاحظات اقتصادی و اجتماعی کشور تحت کنترل شدید دولت باشد و درآمد مورد انتظار بانی بدین ترتیب در معرض ریسک قرار گیرد.
– افزایش هزینه‌های ساخت
هرچقدر مطالعات امکان سنجی و اولیه در مورد این پروژه ها بیشتر باشد به همان میزان امکان موفقیت آمیز بودن پروژه که به طریق BOT قرارداد بسته می شود بیشتر است، از طرف دیگر مطالعات اولیه دقیق ممکن است هزینه‌های اضافی زیادی را بر پروژه تحمیل کند. در هر حال عدم مطالعه مناسب اولیه مربوط به توپوگرافی و جنس خاک و … ریسک های زیادی را به دوره ساخت منتقل خواهد کرد، این شرایط در پروژه هایی که در موقعیت های ناهموار و کوهستانی اجرا می شوند بسیار شدیدتر است.
– تاخیر در ساخت
در چنین پروژه‌هایی به دلیل عبور جاده از مناطق وسیع هرگونه تاخیر در کسب زمین به دلیل مشکلات حقوقی و یا هر گونه مشکلات فنی غیر قابل پیش بینی در زمان مناقصه، سبب تاخیر در ساخت پروژه خواهد شد.
– مشاجرات مربوط به حق عبور
اگر در مسیر عبور پروژه ایستگاه اکولوژیکی ویژه ای که مورد توجه سازمان‌های محیط زیستی است وجود داشته باشد یا جاده مورد نظر از منطقه‌ای با آثار باستانی بگذرد، سازمانها و نهادهای مربوط به محیط زیست یا آثار باستانی بسته به میزان قدرتشان در کشور میزبان حیات پروژه را با مخاطره روبرو خواهند کرد.
– ضرورت اندازه‌گیری کمترین تاثیر احداث جاده بر رفت و آمد عمومی
عدم اندازه گیری و سنجش کمترین تاثیرات جاده بر رفت و آمد عمومی در منطقه مزبور حتی در صورت امضای قرارداد و شروع کار بانی نیز می‌تواند حیات پروژه در دوره ساخت را تهدید کند. زیرا نهاد های حکومتی که قدرت نظارتی دارند ممکن است در طول اجرای پروژه ادعای عدم لزوم احداث چنین پروژه ای و عدم تاثیر آن به رفت و آمد عمومی را مطرح نمایند، به ویژه در کشورهایی که قوای اجرایی و نظارتی آن در تقابل شدید با یکدیگر هستند. زیرا امضای چنین قراردادهایی معمولاً با قوای اجرایی است اما قوای نظارتی کشور نیز ممکن است در مراحل مختلف ایراداتی را به پروژه وارد نمایند.
– تاخیر در دیگر پروژه های وابسته به این جاده
اگر بهره برداری از چنین پروژه هایی وابسته به آماده بودن و بهره برداری از پروژه های دیگر باشد مثلاً این پروژه تنها بخشی از مسیر آزادراه ارتباطی بین دو شهر باشد، آنگاه هرگونه تاخیر در بهره برداری از پروژه های وابسته عملاً بهره برداری پروژه مزبور را به تأخیر خواهند انداخت.
– درآمدهای پروژه
چون درآمد های پروژه های حمل و نقل جاده ای معمولاً به پول رایج محلی است به عبارت دیگر بانی پروژه در چنین پروژه هایی مستقیماً با مشتریان رو در روست. بنابراین درآمدهای پروژه به لحاظ نرخ تبدیل و قابل تبدیل بودن به ارزهای خارجی، به ویژه اگر دولت محدودیت‌هایی در این زمینه قائل شده باشد از جمله ریسک های پروژه های حمل و نقل جاده‌ای محسوب می‌شود.
برگرفته از کتاب “قراردادهای BOT و کاربرد آن در قراردادهای زیربنایی ایران“
هنوز دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.