سرمایه گذاری خارجی و تاثیر آن بر توسعه تسهیلات زیربنایی
جلب سرمایه خارجی مورد توجه بسیاری از دولت ها می باشد و موضوع بدهی خارجی در میان نیست، زیرا بازپرداخت آن تاثیری بر تراز پرداخت های خارجی کشور دریافت کننده وجود ندارد و در کشورهایی که مشکل کمبود منابع مالی دارند بسیار مورد توجه است. در این زمینه نوعی رقابت در بازار جهانی سرمایه مشاهده می شود و در این میان کشورهایی که تضمین قانونی برای نقل و انتقال آزاد سرمایه می دهند و طرح های سرمایه گذاری با بازده بهتر و بالاتر پیشنهاد می کنند، معمولاً برنده هستند و می‌توانند سالانه میلیاردها دلار سرمایه خارجی را جذب کنند و بسیاری از طرح‌های تولیدی رقابت پذیر را به اجرا درآورند. این نکته را نیز نباید فراموش کرد که شرایط اقتصادی و مزیت های سرمایه گذاری در طرح ها نیز همواره مورد توجه سرمایه گذاران خارجی می باشد و لذا کشورهایی که شرایط اقتصادی مبتنی بر بازار آزاد رقابتی را فراهم می سازند در جذب سرمایه گذاری خارجی موفق‌تر هستند.
سرمایه‌گذاری های مشترک نیز از آنجا که انتقال فناوری و دانش فنی و مشارکت سرمایه گذاران بخش خصوصی داخلی و خارجی برای اجرای طرح‌های اقتصادی و ایجاد اشتغال و رشد تولید ناخالص ملی را به دنبال دارند و در بالا بردن تخصیص نیروی انسانی بومی موثراند، از جاذبه های بیشتری برای دولت‌ها برخوردار می‌باشند.
عوامل موثر بر سرمایه گذاری خارجی
در یک تقسیم بندی کلی می توان علل و انگیزه های انتقال سرمایه بین بازارهای مختلف را به صورت زیر خلاصه نمود:
۱- انگیزه های اقتصادی، مالی و فنی شامل:
– کسری و مازاد بودجه
– سود و بازدهی
– اختلاف نرخ بهره
– تغییرات قیمت های داخلی
– تغییرات نرخ ارز و سیستم ارزی مشخص
– بار مالی بدهی خارجی
– مالیات
– انتقال تکنولوژی و حق ثبت بین المللی
۲- عوامل حمایتی شامل:
– بازارهای پولی و مالی
– سایر قوانین
– بیمه سرمایه گذار
– حمایت های دولت
– سیاست های تجاری و حمایت از منابع
۳- عوامل جغرافیایی و سیاسی
پیامدهای سرمایه گذاری خارجی در کشور میزبان
در یک نگاه کلی و بر اساس نظریه های کلان اقتصادی، سرمایه‌گذاری خارجی و به دنبال آن انتقال تکنولوژی منجر به تسریع آهنگ رشد اقتصادی، افزایش صادرات و واردات، موازنه پرداخت ها، رشد تکنولوژی، ایجاد کار، افزایش قدرت رقابت، رشد موسسات و شرکت‌های داخلی و تاثیر بر تحولات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی می شود.
در مقابل، ورود حجم عظیم جریان های سرمایه ای می تواند ریسک مربوط به بازارهای سرمایه داخلی را به دلیل غیر قابل پیش بینی بودن جریان های خروجی سرمایه ای افزایش دهد. به علاوه این امر می‌تواند باعث افزایش واقعی نرخ‌های ارز شود و توان رقابتی کشورهای سرمایه پذیر را تهدید کند. این مسئله در کشورهای آمریکای لاتین رخ داد. البته کشورهای این منطقه سنگ نمودند با استفاده از سیاست های ترکیبی مانند آزادسازی کامل حساب جاری، کنترل مالی، عملیات اصلاحی و کنترل جریان های ورودی سرمایه از عواقب زیان آور این جریان ها جلوگیری نمایند.
جلب سرمایه‌گذاری خارجی در صورت عدم مطالعات کافی می‌تواند علاوه بر تاثیرات مثبتی که بر رشد و توسعه اقتصادی دارد تاثیرات منفی نیز بر جای بگذارد در ادامه با اشاره به نکات مثبت موجود، به برخی نکات منفی آن نیز اشاره می شود.
– نکات مثبت سرمایه گذاری خارجی
۱- منافع مستقیم سرمایه‌گذاری‌های خارجی به بخش‌های زیر تعلق می‌گیرد:
– نیروی کار داخلی، از طریق افزایش دستمزد واقعی
– دولت، به شکل افزایش درآمدهای مالیاتی
– مصرف کننده داخلی، از طریق کاهش قیمت های داخلی
۲- منافق غیرمستقیم سرمایه‌گذاری‌های خارجی معمولاً به صورت صرفه جویی های خارجی است و منظور آن دسته صرفه جویی هایی است که بر اثر توسعه فعالیت‌های سرمایه‌گذاری خارجی به وجود می آید.
۳- ورود سرمایه‌های خارجی منجر به افزایش بهره‌وری نیروی کار و ایجاد اشتغال بیشتر می شود.
۴- چنانچه سرمایه گذاری‌ها در سطح وسیع و با هزینه کمتر انجام گیرد، مصرف‌کنندگان از هزینه کمتر استفاده از تسهیلات بهره مند می شوند.
۵- مالیات و تعرفه بر سرمایه های خارجی محل درآمد خوبی برای دولت های وارد کننده سرمایه هستند.
۶- صرفه جویی های خارجی از مهمترین منافعی است که اینگونه سرمایه ها در قالب سرمایه‌گذاری‌های خارجی به همراه می آورد. سرمایه گذاری خارجی نه تنها سرمایه و ارز خارجی به همراه می آورد، بلکه می تواند قدرت مدیریت، پرسنل آموزش دیده صنعتی، دانش تکنیکی، سازماندهی اداری و خلاقیت در ساخت را به همراه داشته باشد.
موارد مثبت دیگر در این زمینه عبارتند از: ایجاد دانش فنی جدید، مدیریت و نوآوری در ساخت و توسعه، اقدام سرمایه گذاری مشترک بین واحد های تولیدی بخش خصوصی و بخش های صنعتی و در نتیجه توانایی بخش خصوصی در تامین نیروی متخصص، نیازهای مالی و تقاضا برای خدمات جانشینی یا مکمل مانند آموزش نیروی انسانی و حمل و نقل، کمبود ارز و استفاده از سود حاصل از سرمایه گذاران خارجی در گسترش و توسعه و مدرنیزه کردن منابع، افزایش بازدهی سرمایه و نیروی کار، اقدام به سرمایه‌گذاری کشور میزبان در کشور های دیگر.
– نکات منفی سرمایه گذاری خارجی
برخی از اقتصاددانان معتقدند عدم مطالعه کافی و برنامه ریزی صحیح در امر جلب سرمایه‌های خارجی موجب می شود طرح ها و یا روش های به کار برده شده در مقاطع زمانی مختلف سبب می شود که ورود سرمایه، تاثیرات منفی بر اقتصاد کشور بگذارد.
منفی که ممکن است در برخی شرایط سرمایه گذاری خارجی به همراه داشته باشد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- ممکن است امتیازات مخصوصی که بعداً به ضرر کشور وارد کننده سرمایه تمام می شود به کشور وام دهنده داده شود.
۲- تاثیر نامطلوب و معکوس بر تراز پرداخت ها به طوری که جذب سرمایه‌های خارجی مستلزم پرداخت هزینه هایی برای کشور میزبان است که این هزینه‌ها مثل پرداخت اصل و فرع بدهی ها، مسئله کمبود ارز و ایجاد کسری در تراز پرداخت ها را به دنبال دارد.
۳- ایجاد هزینه هایی برای دولت میزبان جهت جلب سرمایه گذاری های خارجی
۴- نامناسب کردن توزیع درآمدها و رقابت با پروژه‌های سرمایه‌گذاری خارجی
۵- آغاز سیاست های از طرف دولت کشورهای استفاده کننده از سرمایه در جهت جلب سرمایه‌گذاران که ممکن است به ضرر اقتصاد کشور تمام شود.
برگرفته از کتاب “قراردادهای BOT و کاربرد آن در قراردادهای زیربنایی ایران“
هنوز دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.