ریسک‌های زمین‌شناسی در ساخت تونل
یکی از چالش‌های مهم در ساخت تونل، مواجهه با شرایط زمین‌شناسی غیرقابل‌پیش‌بینی است. این مسئله می‌تواند به دلیل عدم بررسی کافی در مورد ویژگی‌های زمین‌شناسی منطقه پیش بیاید. برخورد با لایه‌های سنگی نامناسب، رسیدن به سطح آب زیرزمینی، و وجود درزها و شکاف‌های طبیعی از جمله مشکلاتی هستند که ممکن است در طول حفاری تونل رخ دهند. چنین ریسک‌هایی می‌توانند منجر به تغییر مسیر تونل، تغییر در طرح تحکیم و ابعاد تونل و هزینه‌های اضافی غیرمنتظره شوند.
ایمنی در اجرای کارهای زیرزمینی
ایمنی کارگران و اپراتورهای ماشین‌آلات در تونل‌های در حال ساخت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. عدم تحکیم مناسب دیواره‌ها و سقف تونل ممکن است منجر به ریزش توده‌های سنگی شود. علاوه بر این، اگر حفاری به روش انفجاری انجام شود، عدم رعایت فاصله مناسب بین ماشین‌آلات و تجهیزات با محل انفجار و عدم توجه به نکات ایمنی می‌تواند منجر به بروز خسارت‌های جبران‌ناپذیر و آسیب به افراد شود.
ریسک‌های سلامتی مرتبط با تهویه هوای تونل
در طول حفاری تونل، تامین هوای تازه برای افراد ضروری است. عوامل متعددی از جمله تعداد افراد حاضر در تونل، تعداد موتورهای درونسوز، گرد و غبار ناشی از انفجارها، و گازهای سمی نیازمند تهویه مناسب هستند. عدم رعایت این موارد سلامتی کارگران را به خطر می‌اندازد و می‌تواند روند اجرایی پروژه را مختل کند. انتخاب فن‌های مناسب برای تهویه نیز تاثیر مستقیمی بر کارایی و ایمنی تونل دارد.
تاخیرات در آتشباری
در برخی پروژه‌های تونل‌سازی، مواد منفجره به دلیل مسائل امنیتی در اختیار مستقیم پروژه قرار ندارد و تیم آتشباری به شرکت‌های دولتی سپرده می‌شود. این مسئله ممکن است منجر به تاخیر در عملیات آتشباری و در نتیجه، تاخیر در تکمیل پروژه شود. هماهنگی ناکافی بین بانی پروژه و تیم آتشباری نیز می‌تواند به زمان‌بندی ساخت لطمه بزند.
پایداری دیواره‌ها و سقف تونل
برای حفظ پایداری تونل و جلوگیری از فرسایش دیواره‌ها و سقف، عملیات تحکیم باید با دقت بسیار انجام شود. مراحل شاتکریت، نصب راک بولت‌ها و انکرها باید با کیفیت و دقت کافی اجرا شوند تا در طول دوره بهره‌برداری خطرات ناشی از فرسایش و نفوذ آب به حداقل برسد. عدم توجه به این اصول می‌تواند به ساختار تونل آسیب وارد کرده و هزینه‌های بالایی را به پروژه تحمیل کند.
مدیریت حوادث ترافیکی در دوره بهره‌برداری
در طول دوره بهره‌برداری از تونل، تمهیدات مناسبی باید برای حوادث احتمالی مانند تصادفات رانندگی، آتش‌سوزی و دیگر حوادث غیرمنتظره در نظر گرفته شود. برای کاهش اثرات این حوادث، برنامه‌هایی برای تخلیه سریع و ایمن تونل و همچنین تجهیزات ایمنی مناسب باید فراهم شود تا از بروز خسارت‌های جدی جلوگیری شود.
محدودیت‌های عبور و مرور کشتی‌ها در ساخت پل
در پروژه‌های ساخت پل بر روی رودخانه‌های قابل کشتیرانی، چه در دوره ساخت و چه در دوره بهره‌برداری، محدودیت‌هایی برای عبور و مرور کشتی‌ها ایجاد می‌شود. این محدودیت‌ها ممکن است به اختلال در جریان عبور و مرور کشتی‌ها منجر شده و باعث نارضایتی خدمه و مشکلات اقتصادی گردد.
تاثیر شرایط آب و هوایی بر ساخت پل
شرایط آب و هوایی در نزدیکی رودخانه‌ها می‌تواند تاثیر مستقیمی بر پروژه‌های پل‌سازی داشته باشد. تغییرات ناگهانی در جریان آب به ویژه در فصل‌های بارانی، می‌تواند مشکلاتی در مراحل ساخت ایجاد کند و حتی موجب تاخیر در تکمیل پروژه شود.
رقابت با خطوط جایگزین
یکی دیگر از ریسک‌های بخش پل‌سازی، رقابت با خطوط جایگزین است. اگر مسیرهای جایگزین با هزینه عبور کمتر یا رایگان وجود داشته باشند، ممکن است پل تازه‌ساخت قادر به جذب حجم ترافیک مورد نیاز نباشد. در نتیجه، بانی پروژه با کاهش درآمد و مشکلات اقتصادی مواجه خواهد شد که ممکن است به ناکامی پروژه بینجامد.
این ریسک‌ها در کتاب “قراردادهای BOT و کاربرد آن در قراردادهای زیربنایی ایران” به تفصیل توضیح داده شده‌اند و به عنوان چالش‌های اصلی در بخش تونل و پل‌سازی مورد توجه قرار گرفته‌اند.
