نیروگاه Theun Hinboun | قسمت ۵۷

بررسی نیروگاه Theun Hinboun در کشور لائوس به روش BOT

نیروگاه Theun Hinboun در کشور لائوس یکی از پروژه‌های موفق در حوزه برق‌آبی است که به روش BOT (Build-Operate-Transfer) اجرا شده است. این پروژه در سال ۱۹۹۴ با همکاری بانک توسعه آسیایی (ADB) و دولت لائوس آغاز شد و هدف آن افزایش رشد اقتصادی کشور از طریق صادرات برق به تایلند بود. این نیروگاه با ظرفیت تولید ۲۱۰ مگاوات برق، نقطه عطفی در توسعه زیرساخت‌های انرژی لائوس به حساب می‌آید. در این مقاله به بررسی جنبه‌های مختلف این پروژه، از جمله فرمولاسیون، طراحی، اجرا، مسائل اجتماعی و زیست‌محیطی، موافقتنامه خرید برق، تامین مالی، و امکان‌سنجی آن پرداخته خواهد شد.

فرمولاسیون و طراحی پروژه

نیروگاه Theun Hinboun با طراحی سد انحرافی بر روی رودخانه Nam Theun و استفاده از تونل‌های آبگیر برای هدایت آب به نیروگاه، به منظور تولید برق آبی ۲۱۰ مگاواتی ساخته شد. این پروژه در راستای تقویت اقتصاد بازار آزاد و حمایت از مشارکت بخش خصوصی به‌ویژه با نقش هدایت‌گر بانک توسعه آسیایی انجام شد. طول دوره اجرای این پروژه، تنها ۵۸ ماه بود که در مقایسه با سایر پروژه‌های برق آبی بخش خصوصی، مدت زمان کوتاهی محسوب می‌شود. علی‌رغم چالش‌هایی نظیر کمبود زیرساخت‌های مناسب، مشکلات توپوگرافی پیچیده و کمبود نیروی کار ماهر، پروژه مطابق با برنامه زمان‌بندی پیش رفت و مراحل ساخت آن با عملکرد قوی پیمانکاران به پایان رسید.

موافقتنامه خرید برق

موافقتنامه خرید برق برای نیروگاه Theun Hinboun از جمله جنبه‌های مهم این پروژه بود. این قرارداد تضمین می‌کرد که ۹۵ درصد از انرژی تولیدی نیروگاه بر اساس سیستم Take-Or-Pay به فروش برسد. قرارداد مدت‌دار ۲۵ ساله برای خرید برق با وزارت نیروی تایلند، به گونه‌ای تنظیم شد که به صورت مشترک پرداخت‌ها هم به واحد پول تایلند و هم به دلار آمریکا صورت می‌گرفت. این سیستم پرداخت کمک می‌کرد تا بازار تضمینی برای تولید برق نیروگاه فراهم شود. با این حال، در طول سال‌های اولیه، تورم و کاهش ارزش دلار باعث کاهش قیمت واقعی برق می‌شد که این امر ریسک‌هایی را برای شرکت نیروگاهی به همراه داشت. علاوه بر این، نرخ ثابت تبدیل ارز تایلند به دلار، بر درآمدهای دلاری پروژه تاثیر منفی می‌گذاشت.

ساختار مالی پروژه

تامین مالی پروژه Theun Hinboun با توجه به چالش‌های اقتصادی و سیاسی خاص کشور لائوس، نیازمند دقت و تدابیر ویژه‌ای بود. هزینه کل پروژه ۲۷۰ میلیون دلار برآورد شد که ۱۱۰ میلیون دلار آن از طریق آورده سرمایه‌گذاران و ۶۰ درصد باقی‌مانده از طریق وام‌های مختلف تأمین شد. دولت لائوس و بانک توسعه آسیایی وام‌هایی با بهره‌های متفاوت به شرکت نیروگاهی تخصیص دادند و در مجموع، تأمین مالی از سوی بانک توسعه آسیایی نقش اساسی در جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی داشت. به علاوه، برای کاهش ریسک‌های سیاسی و مالی، اقدامات مختلفی از جمله ایجاد حساب‌های ثالث در خارج از کشور و ارائه مشاوره‌های قانونی و مالی به دولت لائوس انجام شد. این اقدامات موجب تسهیل جذب سرمایه‌های خارجی و کاهش ریسک‌های مرتبط با پروژه شد.

مشکلات اقتصادی و بحران آسیایی

در خلال اجرای پروژه، بحران اقتصادی آسیای جنوب‌شرقی در سال ۱۹۹۷ تأثیرات منفی زیادی بر ساختار مالی پروژه داشت. کاهش ارزش پول تایلند و مشکلات ناشی از این بحران اقتصادی، به ویژه در زمینه بازپرداخت وام‌ها، منجر به افزایش هزینه‌ها و نیاز به وام‌های اضافی شد. در این شرایط، شرکت نیروگاهی مجبور به اخذ وام‌های جدید با هزینه‌های بالاتر شد. با این حال، با توجه به صرفه‌جویی‌های حاصل از هزینه ساخت، مبلغ نهایی وام‌ها کمتر از پیش‌بینی‌ها بود و این امر به شرکت نیروگاهی کمک کرد تا از بحران عبور کند. در نهایت، در سال ۲۰۰۲، شرکت نیروگاهی اقدام به تامین مالی مجدد پروژه کرد که این امر موجب کاهش هزینه‌های بهره و تقویت مدیریت ریسک شد.

امکان‌سنجی و موفقیت پروژه

با توجه به مطالعات امکان‌سنجی که توسط بانک توسعه آسیایی انجام شد، هزینه تولید برق در این پروژه ۰/۰۲۳ دلار به ازای هر کیلووات ساعت تخمین زده شد و نرخ بازده داخلی مالی برای پروژه حدود ۱۸/۷ درصد بود. این پروژه با وجود برخی چالش‌ها، به‌طور کلی موفقیت‌آمیز ارزیابی شد. هزینه نهایی پروژه ۲۴۰ میلیون دلار بود که ۸۹ درصد هزینه پیش‌بینی شده را تشکیل می‌داد و توانسته بود ۹۵ تا ۹۸ درصد از برق تولیدی را به تایلند صادر کند. در سال ۲۰۰۲، سود حاصل از فروش برق بالغ بر ۵۸ میلیون دلار و سود خالص آن ۳۰ میلیون دلار گزارش شد. این پروژه به یکی از پروژه‌های موفق و سودآور برای کشور لائوس تبدیل شده و از آن زمان به بعد، در مسیر بازپرداخت دیون خود قرار گرفته است.

عوامل موفقیت پروژه

عوامل مختلفی در موفقیت پروژه Theun Hinboun دخیل بودند که از جمله آن‌ها می‌توان به ارزیابی و امکان‌سنجی جامع فنی و اقتصادی، انتخاب گروه سرمایه‌گذار حرفه‌ای، و مذاکرات موفق برای موافقتنامه خرید برق اشاره کرد. همچنین، آمادگی برای درس‌آموزی از اشتباهات و تلاش برای کاهش آن‌ها نیز یکی از دلایل اصلی موفقیت پروژه بود. این پروژه به عنوان یک مدل موفق در استفاده از مشارکت‌های عمومی و خصوصی و همچنین در جذب سرمایه‌های خارجی برای پروژه‌های زیربنایی در کشورهای در حال توسعه شناخته می‌شود.

نتیجه‌گیری

پروژه نیروگاه Theun Hinboun در لائوس نمونه‌ای برجسته از یک پروژه برق‌آبی موفق است که با استفاده از رویکرد مشارکت بخش دولتی و خصوصی و به روش BOT اجرا شد. این پروژه نه تنها در تامین برق برای کشور لائوس و صادرات آن به تایلند موفق بوده است، بلکه به عنوان یک مدل مهم برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی در پروژه‌های زیربنایی کشورهای در حال توسعه نیز شناخته می‌شود. با وجود چالش‌ها و بحران‌های اقتصادی، این پروژه توانست به اهداف خود برسد و از نظر اقتصادی و مالی موفقیت‌های چشمگیری را به دست آورد.