اثر تورم در تهیه طرح توجیهی

نرخ تورم چیست؟

نرخ تورم، شاخصی برای نمایش ارزش پول و قدرت خرید است که در یک بازه زمانی مورد محاسبه قرار می گیرد. نرخ تورم، برابر است با تغییرات نسبی در شاخص قیمت که معمولا شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) یا Consumer Price Index است. نرخ تورم ممکن است از طریق محاسبه قیمت هفتگی، ماهانه و سالانه برای یک سبد کالای پایه حاصل شود. این سبد که به عنوان سبد پایه و شاخص کالا شناخته می شود، هر چند سال یکبار مورد بازنگری قرار می گیرد. براساس استانداردهای جهانی، مرجع تعیین سبد کالای پایه و همچنین محاسبه و اعلام نرخ تورم، بانک مرکزی هر کشور است.

تاثیر جدول تورم بر هزینه های فاز ساخت در نرم افزار کامفار

استفاده از آیتم نرخ تورم در نرم افزار کامفار موجب خواهد شد که کلیه هزینه ها و درآمدهای طرح از سال اول تحت تاثیر نرخ تورم ثبت شده افزایش یابند. در صورت فعال کردن نرخ تورم (بدون فعالسازی فیلد ارزیابی مجدد دارایی ها در نرم افزار کامفار، هزینه های سرمایه گذاری ثابت و قبل از بهره برداری نیز تحت تاثیر نرخ تورم ثبت شده افزایش یافته و هزینه استهلاک و همچنین ارزش اسقاط دارایی ها نیز افزایش می یابد.)

به عنوان مثال، چنانچه مجموع هزینه های سرمایه گذاری ثابت و قبل از بهره برداری ثبت شده در پروژه ای با فاز ساخت دو ساله و فاز تولید پانزده ساله، معادل ۱۰۰ میلیارد تومان در سال اول و ۲۰۰ میلیارد تومان در سال دوم باشد و نرخ تورم معادل ۲۰ درصد فرض شود، آنگاه تحت تاثیر نرخ تورم، مجموع هزینه های سرمایه گذاری ثابت و قبل از بهره برداری سال اول در عدد ۱.۲ به توان یک میرسد و به ۱۲۰ میلیارد تبدیل خواهد شد و مجموع هزینه های سرمایه گذاری ثابت و قبل از بهره برداری سال دوم در عدد ۱.۲ به توان دو می رسد و به ۲۸۸ میلیارد تبدیل خواهد شد.

بنابراین، مجموع آنها ۴۰۸ میلیارد تومان خواهد شد که محاسبه استهلاک در طول دوران بهره برداری، بر مبنای همین عدد انجام خواهد شد. در این حال حالت، که فقط فیلد تورم فعال شده است و فیلد ارزیابی مجدد دارایی ها انتخاب نشده است، محاسبه استهلاک تا انتهای عمر دارایی، بر مبنای ارزش ۴۰۸ میلیاردی انجام خواهد شد و ارزش اسقاط دارایی ها در انتهای پروژه، بر اساس درصدی از همان مبلغ ۴۰۸ میلیاردی تعیین می شود.

یعنی مثلا اگر در مثال بالا، نرخ اسقاط یا قراضه (Scrap) معادل ۱۰ درصد ثبت شده باشد، آنگاه درآمد حاصل از فروش اسقاط دارایی در انتهای عمر پروژه، معادل ۴۰۰۸ میلیارد تومان خواهد بود. حال چنانچه علاوه بر فیلد تورم (Inflation)، فیلد ارزیابی مجدد دارایی ها (Revaluation of Fixed Assets) نیز فعال شود، آنگاه مبلغ استهلاک سالیانه، به واسطه ارزیابی مجدد دارایی ها در ترازنامه، افزایش ۲۰ درصدی خواهد داشت و ارزش اسقاط دارایی در انتهای فاز تولید ۱۵ ساله، بدین گونه محاسبه خواهد شد ده درصد ارزش دارایی تعریف شده در سال اول فاز ساخت (معادل ۱۲ میلیارد تومان) در عدد ۱.۲ به توان ۱۶ خواهد رسید و ده درصد ارزش دارایی تعریف شده در سال دوم فاز ساخت (معادل ۲۸.۸ میلیارد تومان) در عدد ۱.۲ به توان ۱۵ خواهد رسید که مجموع آنها معادل ۶۶۵.۵۸ میلیارد تومان خواهد شد.

در واقع، در این حالت، درآمد حاصل از فروش اسقاط دارایی در انتهای پروژه با نرخ تورمی که ثبت شده، به روز رسانی می شود. بنابراین چنانچه، هدف از فعالسازی فیلد تورم، ارزیابی مجدد دارایی به صورت سالیانه در ترازنامه باشد به گونه ای که فروش اسقاط دارایی های ثابت در انتهای عمر پروژه نیز با اعمال نرخ تورم صورت گیرد، حتما باید فیلد ارزیابی مجدد دارایی ها نیز فعال شود.

تاثیر جدول تورم بر هزینه های عملیاتی و درآمدها در نرم افزار کامفار

کل هزینه ها و درآمدهای عملیاتی ثبت شده در ورودی های نرم افزار کامفار، تحت تاثیر نرخ تورم، از همان سال اول افزایش می یابند. به عنوان مثال، چنانچه طول فاز ساخت پروژه ای دو سال و نرخ تورم سالیانه ۲۰ درصد باشد، آنگاه هزینه های عملیاتی و درآمد سال اول ثبت شده در ورودی های نرم افزار کامفار در عدد ۱.۲ به توان سه ضرب خواهند شد و هزینه ها و درآمدهای سال دوم تولید، در عدد ۱.۲ به توان چهار ضرب خواهند شد و به همین ترتیب تا سال آخر محاسبات انجام خواهد شد.

جمع بندی منطق نرم افزار کامفار بر اساس جدول تورم (Inflation)

در واقع، نرم افزار کامفار اینگونه فرض می کند که هزینه ها و درآمدهایی که در زمان تهیه طرح توجیهی در بخش ورودی های کامفار ثبت می شود، بر اساس قیمت های امروز است و فرآیند نوشتن طرح توجیهی یک دوره (یک سال) پیش از شروع فاز ساخت پروژه می باشد.

بنابراین، حتی هزینه های سال اول فاز ساخت نیز باید با یک سال تورم در نظر گرفته شوند. باید توجه داشت که چنانچه آیتم تورم در نرم افزار کامفار فعال شود، آنگاه می بایست به ازای هر واحد پولی به صورت مجزا، برآورد نرخ تورم هر سال کشور مربوطه را تا پایان عمر پروژه ثبت نمود. در واقع، برآورد نرخ تورم در خصوص هر واحد پولی در هر سال می تواند عددی متفاوت باشد.

نحوه عملکرد فیلد افزایش قیمت ها (Escalation) در نرم افزار کامفار

فیلد افزایش قیمت ها (Escalation) در نرم افزار کامفار، این امکان را به کاربر می دهد که نرخ تورم را برای هر یک از اقلام هزینه ها و درآمدها به صورت مجزا تعریف کند. با این تفاوت عملکردی که فعال کردن آن موجب تغییر در هزینه در آمد های سال اول نمی شود و از سال دوم اعمال می شود. در حالی که جدول تورم، هزینه درآمدهای سال اول را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. در واقع، منظور از نرخ افزایش قیمت ها در این فیلد، افزایش سالیانه قیمت ها نسبت به سال اول است. چرا که مقدار پیش فرض فيلد اضافه شدن قیمت ها در سال اول (Escalate First Year) که در بخش ویژگی های خاص تعریف پروژه قرار دارد، صفر است.

معمولا در شرایطی که پروژه ای یک یا چند سال متوقف بوده است و کاربر قصد به روز رسانی اتوماتیک کلیه داده های ثبت شده در فایل کامفار را داشته باشد، می توان با مقدار دادن به فیلد اضافه شدن قیمت ها در سال اول، متناسب تعداد سال های توقف پروژه، داده ها را با نرخ های ثبت شده در فیلد افزایش قیمت ها (Escalation) در هر جدول به روز رسانی کرد.

محاسبه ارزش کالا با توجه به تورم

فرض کنید، می خواهید ارزش ریالی کالایی که در گذشته a تومان ارزش داشته را در زمان حال بررسی کنید. برای تبدیل ارزش ریالی مبلغی در یک مقطع زمانی، نسبت به مقطع زمانی دیگر در (گذشته) از شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی (CPI) به صورت زیر می توان استفاده کرد.