ریسک بخش حمل و نقل راه آهن

– طولانی شدن دوره آزادسازی زمین

پروژه های احداث خط آهن همانند بخش حمل و نقل جاده ای، به دلیل عبور از مناطق مختلف با مشکل اخذ زمین در طول مسیر مواجه است. مذاکره با مالکین این زمین‌ها معمولاً طولانی و توافق با آنها با هزینه‌های بالایی همراه خواهد بود. زیرا مالکین این زمین ها با اطلاع از مسیر خط آهن چندین برابر به قیمت زمین های خود اضافه خواهند نمود.

– تاخیر در دیگر پروژه‌های وابسته

اگر بانی پروژه مسئولیت طراحی اجرا و بهره‌ برداری کل پروژه و حواشی آن همانند احداث ایستگاه های توقف، احداث پل ها و ابنیه مورد نظر برای عبور خط آهن را نداشته باشد و یا اینکه مسئولیت بخشی از یک خط آهن سراسری را داشته باشد، آنگاه تاخیر و ناهماهنگی در پروژه های وابسته به این پروژه، دوره بهره‌برداری آن را با تهدید جدی مواجه خواهد کرد.

– پیچیدگی های مربوط به تغییر مکان خدمات شهری موجود

بهره برداری از ایستگاه های قطار در محوطه شهرها نیازمند داشتن خدمات شهری لازم می باشد. عدم امکان تغییر مکان خدمات شهری موجود و سوق دادن آن به سمت ایستگاه ها می تواند مشکلات فراوانی را در طول دوره بهره برداری پروژه وارد نماید.

– کنترل سطح تعرفه (هزینه بلیط)

کنترل سطح پول بلیط پرداخت مابه التفاوت آن با سطح تعرفه پیش‌بینی شده توسط بانی پروژه از سوی دولت می‌تواند پروژه BOT را به شکست بکشاند.

– رقابت با بخش حمل و نقل جاده‌ای

با توجه به این مسئله که مسیر خط آهن بین دو نقطه تنها مسیر اتصالی نیست به طور حتم بزرگراه‌ ها و آزادراه هایی نیز در مسیر وجود دارند، بنابراین خود به خود بحث رقابت بین دو بخش راه آهن و جاده پیش خواهد آمد و از پیامد های آن کاهش سطح تعرفه برای رقابت با بخش حمل و نقل جاده ای است.

– مشاجرات زیست محیطی

عبور خط آهن همچون بخش حمل و نقل جاده ای از مسیری نسبتا طولانی، حساسیت‌ هایی را در سازمانها و نهادهای حامی محیط زیست به وجود خواهد آورد که البته این حساسیت و پیگیری در جوامع پیشرفته به واسطه قدرت بالای این سازمانها بیشتر بوده و موانع موجود نیز عمده تر خواهند بود.

– قیمت بالای لوکوموتیوها، واگن ها و سیستم های کنترل

قیمت بالای لوکوموتیوها، واگن ها و سیستم‌های کنترل می تواند بر روی سطح تعرفه یا همان پول بلیط در دوره امتیاز پروژه تاثیر بگذارد. این تاثیر به ویژه در حالتی است که بانی پروژه مجبور به وارد کردن این وسایل از خارج از کشور می باشد، زیرا تعرفه های گمرکی نیز بر مشکلات فوق افزوده خواهد شد.

برگرفته از کتاب “قراردادهای BOT و کاربرد آن در قراردادهای زیربنایی ایران